در علم پزشکی به سلولهائی که بطور نابجا وتعداد زیاد در محلی غیر از محل اصلی خودتجمع یافته اند خال می گویند. بنابراین خالها برحسب اینکه جنس سلول سازنده آنها چه باشد باهم فرق دارند. خال یا melanocytic nevus لکه ها یا زایده های رنگی در اندازه و شکل های مختلف هستند و معمولاً به رنگ قهوه ای ، قهوه ای تیره و یا مشکی دیده می شوند . رنگ خال به دلیل وجود سلولهای مخصوصی است که با تولید رنگ دانه ، رنگ ویژه ی خال را به وجود می آورند . خال ها در هر جایی از بدن و به شکل ها و اندازه های مختلف ،‌ گروهی یا منفرد می توانند دیده شوند . یکی از انواع خال که شایعتر می باشد ، خال های ملانوسیتی است در واقع یک تومور خوش خیم حاصل از تکثیر سلولهای رنگ دانه ساز ملانوسیتی است که در واقع یک تومور خوش خیم حاصل از تکثیر سلولهای رنگ دانه ساز ( ملانوسیت ) محسوب می شود .

download (1)

خال ها اغلب در طول ۲۰ سال اول زندگی به وجود می آیند ؛ ولی ممکن است تا ۴۰ سالگی ویا بیشتر هم ظاهرشدنشان ادامه یابد . به این نوع خال ها ، خال های اکتسابی می گویند و بیشتر اشخاص تعدای از این خال ها را روی بدن خود دارند ( گاهی اوقات ۴۰ عدد یا بیشتر ) . در موارد نادری نیز خال ها از زمان تولد وجود دارند که به آن ها ، خال های مادرزادی گفته می شود و در حدود یک درصد نوزادان هنگام تولد به این خال ها مبتلا هستند .

خال ها مسطح ، پهن و نرم و همان گونه که گفته شد به رنگ قهوه ای و یا سیاه هستند ( شبیه کک و مک ) ؛ اما به مرور زمان بزرگ تر شده و روی بعضی از آنها ممکن است مو ظاهر شود . تغییر شکل خال کاملاً تدریجی و کند است و خال هایی که زمانی مسطح و تیره رنگ بوده اند ، به تدریج گوشتی ، گنبدی شکل و کم رنگ می شوند ؛‌ ولی ، بعضی از آن ها به هیچ وجه تغییر نمی کنند ( مثل خال های کف دست و پا که مسطح و تیره باقی می مانند و در نهایت بسیاری از انها به تدریج از بین می روند ) و یا برخی برجسته و گوشتی شده و به وسیله ی پایه ای باریک ، مانند زایده ای گوشتی آویزان می مانند ، سیر تغییرات گفته شده در مورد خال بسیار کند است و شاید حدود ۵۰ سال طول بکشد .

خال‌ها براساس نوع بافت غیرطبیعی نامگذاری می‌شوند؛ مانند خال سلول رنگدانه‌ساز، خال عروقی، خال چربی و … بنابراین آنها می‌توانند به شکل‌ها و رنگ‌های متنوع، در نقاط گوناگون بدن و در سنین مختلف تظاهر کنند. اما خالی که از همه شایع‌تر است و همه آن را می‌شناسند، خال سلول‌های رنگدانه‌ساز می‌باشد. تقریباً همه افراد این نوع خال را دارند و در بعضی‌ها تعداد آن به ۴۰ عدد یا حتی بیشتر می‌رسد. بیشتر مردم فکر می‌کنند خال‌ها فقط به شکل لکه‌های قهوه‌ای تیره هستند؛ در حالی که تنوع گسترده‌ای از نظر شکل ظاهری دارند. گاهی وجود خال از نظر ظاهری لطمه‌ای به زیبایی فرد نمی‌زند، ولی بعضی خال‌ها ظاهر ناخوشایندی دارند. خال‌ها به تنهایی یا به صورت گروهی می‌توانند در هر جایی از بدن ظاهر شوند. نکته مهم اینکه آنها یک شکل نیستند. برخی همسطح و بعضی برجسته و گوشتی؛ همچنین ممکن است همرنگ پوست و یا به رنگ صورتی، قهوه‌ای روشن، قهوه‌ای تیره و حتی آبی مایل به سیاه، یکنواخت و یا نقطه نقطه باشند. خال‌ها می‌توانند گرد یا بیضی و یا شکل نامنظم داشته باشند. گاهی روی بعضی خال‌ها چند تار مو دیده می‌شود. خال‌ها انواع مختلفی دارند که احتمال سرطانی شدن بعضی از آنها بیشتر است. ملانوم که خطرناک‌ترین سرطان پوستی است، می‌تواند روی بعضی از انواع خال ایجاد شود. خال‌های مادرزادی با قطر بیشتر از ۲۰ سانتیمتر، بالاترین خطر را از نظر تبدیل شدن به سرطان پوستی ملانومای بدخیم دارند. احتمال تبدیل غیرعادی به شکل (دیس پلاستیک) نیز زیاد است. ابتلا به این نوع خال زمینه ارثی دارد.

abcde-skin-cancer-chart-636

چه نوع خالی احتمال بدخیمی دارد ؟

 شانس سرطانی شدن خال های معمولی بسیار اندک است ؛ اما این خطر در مورد بعضی از خال ها بیشتر است . خال های مادرزادی : این خال ها شانس بیشتری برای تبدیل شدن به سرطان بدخیم نوع ملانوما را دارند . بیشترین خطر سرطانی مربوط به خال های مادرزای بزرگ با قطر بیشتر از ۲۰ سانتیمتر است .

بزرگ شدن ناگهانی خال، تغییر رنگ (تیره و روشن)، بهم خوردن حاشیه‌ی خال، تورم و دردناک شدن ناگهانی، افتادن موی خال به طور طبیعی همه دال بر بدخیم شدن خال صورت است.  یک سری عوامل تسریع‌کننده در ایجاد بدخیم شدن خال تأثیرگذار است که شامل بازی کردن با خال، تحت فشار بودن، به طور مستمر قرار داشتن در معرض نور خورشید و کندن موی خال تحریک‌کننده خال است به همین دلیل تأکید می‌کند که مو ترجیحا قیچی شود.

در نظر داشته باشید که وجود خال در مناطقی که مرتب تحریک می شوند ، منجر به سرطانی شدن خال نمی شود . مثلاً تراشیدن مکرر صورت و تحریک خال در مردانی که در ناحیه ی صورت خال دارند ، باعث سرطانی شدن خال نمی شود . ظاهر شدن مو روی خال به هیچ وجه نشانه ای از سرطانی شدن خال نیست . پیدایش خال های جدید ، تعدد آنها و محل بروز خال ها، تحت کنترل ژن های فرد بوده و قابل پیشگیری نیست . زاد و ولد و تکثیر در مورد خال ها معنی ندارد ، بنابراین خال های بزرگتر و قدیمی تر نمی توانند خال های جدید ایجاد کنند و اصطلاح خال دختر و خال مادر بی معنی است .

 خال های دیس پلاستیک :

 این خال ها معمولاً بزرگ تر از خال های معمولی هستند و از نظر ظاهری نامنظم و رنگ غیریکنواخت دارند . ( مثلاً قسمتی از خال قهوه ای تیره و اطراف آن روشن است ) که معمولاً زمینه ی خانوادگی و ارثی دارند . کسانی که از این نوع خال دارند ۱۰ برابر بیشتر دچار سرطان نوع ملانومای بدخیم می شوند . اگر فکر می کنید خال شما از نوع دیس پلاستیک و غیرعادی است با متخصص مشورت کنید .

خال های آبی :

 به شکل یک برجستگی آبی رنگ با سطح صاف و کمی برجسته هستند ، که معمولاً قطری کم تر از یک سانتیمتر دارند . شایع ترین مناطق درگیری ، اندام ها ، باسن و صورت است . اگر چه رشد پیش رونده و سرطانی این خال نادر است ، ولی احتمال آن کمی بیشتر از خال های معمولی است .

درمان خال ها از نظر زیبایی یا پیشگیری از سرطانی شدن آنها چه موقع ضرورت می یابد ؟

 در اصل درمان خال ها جراحی است و چون جراحی خال معمولاً با به جا ماندن جای زخم همراه است ؛ لذا باید در مورد برداشتن خال زمانی تصمیم گرفت که جای زخم جراحی آن از خود خال کم تر جلب توجه کند . روش های دیگری هم برای برداشتن خال نظیر سوزاندن ، تراشیدن ، لیزر و مالیدن اسیدهای سوزاننده بر روی خال مرسوم است که از نظر علمی خالی از اشکال نیستند.
sarasota_mole_removal
چند نکته مهم در مورد برداشت خالها وجوددارد:
۱- جراحی بهترین روش برای برداشتن خال میباشد.
برای برداشتن خال سه روش سوزاندن،لیزر و جراحی وجود دارد. در روش سوزاندن به وسیله اتصال جریان برق،خال سوزانده می‌شود.این روش بیشتر برای برداشتن خال‌های ریز و سطحی کاربرد دارد.سوزاندن، یکی از روش‌های قدیمی برداشتن خال است. در این روش خال با دستگاه کوتر از طریق ایجاد گرما به وسیله جریان برق سوزانده می‌شود. از آن‌جایی که خال‌ها معمولاً قسمت‌های عمیقی در پوست دارند،‌ این روش ممکن است فرورفتگی چاله مانندی را در سطح پوست ایجاد کند. روش سوزاندن خال که بیشتر در گذشته استفاده می‌شد، برای برداشتن خال‌های ریز و سطحی کاربرد دارد، البته امروزه دستگاه‌های رادیو فرکانسی جایگزین دستگاه‌های کوتر شده‌اند که باعث می‌شود به‌کار بردن این روش اثر کمتری روی پوست بگذارد.
 در روش جراحی که پرکاربردترین روش برای برداشتن خال است خال از عمق پوست به همراه کمی از اطراف آن برای عود نکردن خال خارج می‌شود،این روش برای خال‌های بزرگ و برجسته که عمق زیادی در پوست دارند مناسب است. لیزر کردن مانند سوزاندن است اما از امواج لیزر استفاده می‌شود و نباید بیماران تصور کنند به هیچ عنوان جای خال با لیزر کردن باقی نمی‌ماند بنابراین فقط خالهای ریز و سطحی را می‌توان با لیزر برداشت.
فیریز کردن، سوزاندن و لیزر کردن خال به دلیل سلول بودن خال نیز می‌تواند دلیل بر سرطانی شدن خال باشد و تنها عمل جراحی باید صورت گیرد تا خال به طور کار برداشته شود، چرا که خال سلول است و به هیچ وجه نباید به غیر از جراحی با هیچ روش دیگری درمان شود که، این کار نیز توسط متخصصین پوست و یا جراح پلاستیک انجام می‌شود ولی کک و مک و یا هر نوع لک صورت به دلیل اینکه رنگ است می‌توان لیزر کرد.
۲- خال فقط همان چیزی که ما می بینیم نیست.بلکه سلولهای حاشیه خال بی رنگ هستند.بنابراین هنگام جراحی باید کمی از حاشیه به ظاهر سالم خال هم باید برداشته شود.درغیراینصورت خال بعداز برداشتن عود میکند.
۳- نتیجه برداشتن خال در نواحی مقعر صورت عالی است.در خیلی از موارد هیچ گونه جوشگاه یارد یا اسکار باقی نمی ماند.یا اینکه جوشگاه مختصر میماند.در نواحی محدب مثل گونه ها نتیجه به این خوبی نیست.
۴- برای خالهایی با قطر کوچکتر از سه میلیمترباشند بهترین روش جراحی استفاده از پانچ است.برای خالهای بزرگتر روش الیپس بهترین است.
۵- معمولاً بعداز جراحی خال جوشگاه یا رد مختصر باقی میماند.اما این جوشگاه از نظر زیبایی از خود خال بهتر است.
۶- روشهای دیگر برای برداشتن خال سوزاندن با کوتر shave و لیزر است.لیزر ارجحیت قابل توجه در برداشتن خالهای معمول ملانوسیتی صورت ندارد.اینطور نیست که اگر خالی را با لیزر برداریم جای آن اصلاً نماند.فقط خالهای ریز و سطحی را میتوان با لیزر برداشت.البته لیزر وسیله ارزشمندی است.برخی از خالهای خاص فقط با لیزر قابل درمان هستند.لیزر برای جوانسازی پوست و برطرف کردن موهای زاید و رفع کک و مک عالی است.اما برای برداشتن خالهای معمول صورت روش انتخابی نیست.
۷- اگر بعداز برداشت خال رد جراحی باقی بماند برای برطرف کردن آن لیزر وسیله ارزشمندی است.بنابراین جوشگاه ناشی از جراحی خال با لیزر قابل برطرف کردن است.

علائم هشدار دهنده در مورد خال ها :

ar4-302

 اگر در خال های صورت و یا بدن به یکی از علائم زیر برخورد کردید به متخصص مراجعه کنید .

 ۱ – عدم تقارن :‌خال های غیرسرطانی معمولاً شکل مدور ، گرد و یا بیضی شکل دارند ، اما ، نامتقارن بودن در خال های سرطانی شایع تر است .

 ۲ – نامنظم بودن لبه ی خال : مضرس و دندانه دار بودن لبه ی خال نیز یکی دیگر از علائم مطرح کننده ی سرطان است .

 ۳- غیریکنواخت بودن رنگ خال : وجود سایه روشن های رنگ در یک خال به شکلی که مثلاً قسمتی از خال قهوه ای تیره ، سیاه و قسمت های دیگر قهوه ای روشن ، قرمز ، یا رنگ های دیگر باشد نیر ، نیازمند توجه است .
 ۴ – اندازه خال : خال های سرطانی معمولاً بزرگ تر از خال های معمولی هستند . ابعاد بالاتر از ۶ میلی متر یکی دیگر از علائم مطرح کننده ی سرطانی بودن خال است .
 ۵ – پیدایش تغییرات : تغییرات کاملاً مشخص و سریع در اندازه ، شکل و رنگ خال ها و پیدایش علایمی مانند خارش ، سوزش ، برجسته شدن ( سریع ) سفت شدن یا نرم شدن خال ، رنگ آبی مایل به سیاه ،‌ تورم ، دلمه ، ترشح ، خون ریزی و زخم مطرح کننده ی سرطان پوست از نوع ملانوم است . که باید هر چه سریع تر درمان شود .
 هر شخصی باید نسبت به خال های بدن خود آشنایی کامل داشته باشد تا در صورت پیدایش تغییرات ذکر شده به سرعت متوجه شود و اقدام به درمان کند . این نکته به خصوص در افرادی که مبتلا به خال های دیس پلاستیک ( غیرعادی ) هستند و آنهایی که خالهای مادرزادی با قطر بزرگ تر از ۲۰ سانتی متر دارند ، و هم چنین آن هایی که خود یا عضوی از اعضای خانواده شان مبتلا به سرطان پوست بوده اند ، اهمیت بیشتری دارد .