مغز یکی از شگفت انگیز ترین ارگان ها در بدن است. مغز کنترل مرکزی سیستم عصبی ، راه رفتن، صحبت کردن، تنفس، تفکر و سایر کارهایی که ما انجام می دهیم را به عهده دارد. سیستم مغز بسیار پیچیده است که متشکل از حدود ۱۰۰ میلیارد نورون است. به همین دلیل برای مطالعه و درمان مغز زمینه های مختلف پزشکی وجود دارد. از جمله مغز و اعصاب، که رفتار و اختلالات فیزیکی مغز را مورد مطالعه قرار می دهد. روانشناسی، که شامل مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی است. روانپزشکی، که بیماری های روانی و اختلالات رفتاری را مورد بررسی قرار می دهد.
بسیاری از این رشته ها از زمان های قدیم وجود داشته اند. پس از هزاران سال مطالعه و درمان جنبه های مختلف مغز هنوز هم بسیاری از جنبه های آن ناشناخته و مرموز باقی مانده است. پیچیدگی بسیار زیاد مغز و رمز و رازی که در آن وجود دارد سبب شده است تا انسان‌ ها تصورات و شایعات زیادی را در مورد آن به راه بیندازند که بسیاری از این شایعات به مروز زمان به حقایقی تبدیل شده است که همگان آن را باور کرده‌اند. در ادامه چند افسانه رایج در مورد مغز انسان که درست نیستند و رواج پیدا کرده‌اند، را آورده ایم.

مغز انسان

۱۰- مغز خاکستری است

آیا تا کنون به رنگ مغز فکر کرده اید؟ شاید نه، مگر اینکه در زمینه پزشکی فعالیت می کنید. ما رنگ های رنگین کمان را در بدن خود در خون، بافت، استخوان و سایر مایعات جاری در بدن داریم. اما شما ممکن است مغز درون شیشه را در کلاس یا تلویزیون دیده باشید که معمولا به رنگ یکدست خاکستری، سفید و یا حتی زرد است. در واقعیت مغز زنده ای که درون جمجه قرار دارد دارای فقط رنگ خالص خاکستری، سفید، قرمز و یا سیاه نیست و ترکیبی از این رنگ هاست.
مانند بسیاری از افسانه ها در مورد مغز، این مورد نیز صحیح نیست. درست است که مغز شما از سلول های خاکستری ساخته شده اما به رنگ خاکستری نیست. اگرچه سلول های خاکستری تنها سلول های تشکیل دهنده مغز نیستند و مغز علاوه بر سلول های خاکستری از سلول های سید و نورون ها نیز ساخته شده است.

بنابراین مغز خاکستری نیست!

موتزارت ۹- گوش کردن به موتزارت شما را باهوش می‌ کند

حتما شما هم شنیده ‌اید که اگر به موسیقی کلاسیک گوش کنید مغزتان فعالیت بیشتری کرده و حتی ممکن است باهوش ‌تر شوید و تمرکز بیشتری پیدا کنید.
زنان باردار زیادی هستند که برای باهوش به دنیا آمدن فرزندان شان ساعت ‌ها به موسیقی کلاسیک گوش می‌ کنند و انتظار فواید زیادی از آن دارند. اما این تصور از کجا آغاز شد؟
سال ۱۹۵۰ یک پزشک گوش و حلق و بینی به نام آلبرت توماتیس ادعا کرد که گوش کردن به موسیقی موتزارت می‌ تواند به افرادی که دچار مشکلات شنوایی هستند کمک کند. سال‌ها بعد و در دهه ۱۹۹۰ چندین دانشجو در دانشگاه کالیفرنیا حدود ۱۰ دقیقه به موتزارت گوش کردند و سپس تست هوش دادند. آمار بالا رفتن جواب‌ های آن ها تا ۸ درصد بود که سبب شد این فرضیه قوت بیشتری گرفته و به مدرکی تائید شده تبدیل شود. اما خیلی زود یکی از استادان دانشگاه کالیفرنیا ادعا کرد گوش دادن به موسیقی موجب شده است که عکس العمل دانش آموزان بهتر و پاسخ‌های آن ها دقیق ‌تر شود و این کار هرگز نتوانسته است قابلیت هوشی آن ها را بالا ببرد.
موضوعی که وجود دارد آن است که قطعا گوش دادن به موسیقی کلاسیک مانند موتزارت هیچ آزار و صدمه‌ ای به شما نخواهد رساند، ولی هرگز باعث باهوش شدن شما هم نخواهد شد.

مغز ۸- وقتی چیزی یاد می ‌گیرید مغزتان چین می ‌خورد

وقتی به این که مغزتان چه شکلی دارد می ‌اندیشید احتمالا به جسمی نسبتا کوچک فکر می ‌کنید که خاکستری رنگ است و سطح آن را چین و چروک‌ های بسیاری پوشانده است.
آن چه حقیقت دارد آن است که هر چه سن بالاتر می ‌رود تا به بلوغ نزدیک شود، مغز اندازه بزرگ تری پیدا می‌ کند. برای این که مغز در جمجمه جا بگیرد، به مرور زمان به طور خودکار در خود جمع می شود تا در کاسه ی سر جا بگیرد. اگر تمامی چین و چروک‌ های مغز را باز کنیم مغز به اندازه یک روبالشی بزرگ خواهد شد و تنها این نکته قطعی است که شکل مغز هر فردی با فرد دیگر تفاوت ‌هایی خواهد داشت.
با وجود این اطلاعات مطمئن باشید که با هوش بالاتر، چین و چروک های مغز شما بیشتر نمی‌ شود و از همان زمان ابتدای تولد این چروک‌ ها وجود داشته و باقی خواهد ماند.

ضمیر ناخودآگاه ۷- یادگیری از طریق ضمیر ناخودآگاه

رسانه های گروهی بوسیله هیجانات مفرطی که از طرق مختلف تولید می کنند به نوعی مخاطب خود را هیپنوتیزم کرده و سپس حرف اصلی خویش را به او تلقین می کنند. این نیز یکی از تلقیناتی است که از طریق رسانه ها ایجاد شده است.

بنابراین هیچگونه یادگیری از طریق ضمیر ناخودآگاه تایید نمی شود. (یادگیری زبان در خواب!!!)

مغز انسان ۶- آیا مغز انسان بزرگ ترین مغز است؟

حیوانات زیادی وجود دارند که کارهایی شبیه اعمال انسان‌ انجام می ‌دهند که رفتارهایی همچون پیدا کردن راه حلی برای مشکلات، هوشیاری و نشان دادن احساسات به یکدیگر از جمله آن هاست. در حالی که هنوز ارائه دادن مدارک برای اثبات آن که انسان‌ باهوش ‌ترین حیوانات است، ادامه دارد، اما آنچه بدیهی است آن است که انسان باهوش ‌ترین مخلوقات است.
از آن جایی که معمولا بسیاری از افراد تصور می ‌کنند که باهوش بیشتر به معنای مغز بزرگ تر است ،ممکن است تصور شود که مغز انسان‌ اندازه بزرگ تری نسبت به سایر مخلوقات دارد. اما این درست نیست.
یک مغز معمولی به طور میانگین ۱ کیلو و ۳۶۱ گرم وزن دارد.
دلفین که باهوش ‌ترین حیوانات است، مغزی به وزن ۵/۱ کیلو دارد، اما وال نوزاد که میزان هوش او از دلفین بسیار کمتر است، مغزی به وزن ۷ کیلو و ۸۰۰ گرم دارد. سگ ها و اورانگوتان‌ها که حیوانات نسبتا باهوشی هستند نیز مغزهای کوچکی دارند که نشان می دهد اندازه مغز با میزان هوش ارتباطی ندارد.

اعدام ۵- بعد از بریده شدن سر مغز هنوز فعال باقی می ماند

در یک دوره از تاریخ جدا کردن سر از بدن یکی از راه های اعدام بود. بسیاری از کشورها از این روش استفاده می کردند و استفاده از گیوتین به دلیل مرگ سریع بسیار انسانی به نظر می آمد. اگر سر از بدن جدا شود آیا قادر به دیدن یا سایر حرکات حتی برای چند ثانیه خواهد بود؟
شاید این مفهوم اولین بار در طول انقلاب فرانسه ظاهر شد. در ۱۷ جولای ۱۷۹۳، زنی به نام شارلوت کوردی(Charlotte Corday) به جرم ترور Jean-Paul Marat روزنامه نگار و سیاستمدار معروف محکوم به اعدام با گیوتین شد. بعد از اعدام شارلوت یکی از دستیاران جلاد سر او را برداشت و به آن سیلی زد. به گفته شاهدان شارلوت با اخم به صورت مرد نگاه کرد. بعد از این اتفاق مردن از تکان دادن چشم و چشمک زدن تا ۳۰ ثانیه بعد از اعدام صحبت می کردند.
اما به گفته دکتر هارولد هیلمن (Harold Hillman) رفتارهایی که از اعضای صورت بر می ‌خیزد، نه از روی آگاهی بلکه عکس العمل‌های ماهیچه‌های بدن است و در واقع حرکتی کنترل شده وجود ندارد. بنابراین به محض این که ارتباط مغز با قلب قطع شود مغز به حالت کُما فرو رفته و می‌ میرد. این حالت نیز تنها ۲ تا ۳ ثانیه طول می‌ کشد و آن قدر سریع است که هیچ کس متوجه آن نخواهد شد.

مغز آسیب دیده ۴- مغز آسیب دیده نمی تواند خود را التیام بخشد

صدمه به مغز چیزی بسیار ترسناک است. مغز بسیار شکننده و مستعد ابتلا به بسیاری از صدمات است. صدمه به مغز می تواند در نتیجه یک تصادف یا یک عفونت ایجاد شود. آسیب شدید به این معنی است که مغز دچار آسیب گسترده شده است آسیب های شدید مغزی تقریبا غیر قابل برگشت و دائمی هستند. اگر سلول ها عصبی آسیب دیده و یا از دست رفته باشد دیگر رشد نمی کنند اما در مورد سیناپس ها و نوون ها مغز می تواند مسیر جدیدی را برای نورون ها ایجاد کند.

بنابراین بعد از آسیب دیدن، مغز می تواند خود را دوباره بازسازی کند و ارتباطاتش را دوباره ایجاد کند. مغز شما در حال حاضر هم درحال بازسازی دوباره است.

مغز ۳- ایجاد سوراخ هایی در مغز به دلیل مصرف مواد مخدر

یک موضوع بحث برانگیز تاثیر مواد مخدر بر روی مغز است. بعضی از مردم براین باورند که استفاده از مواد مخدر به مقدار زیاد بر روی مغز تاثیر می گذارد در حالی که بعضی بر این باورند که اولین باری که از مواد استفاده می کنید عوارض طولانی مدتی را بر روی مغز شما می گذارد. در یک مطالعه اخیر که با استفاده از مواد مخدر مانند ماری جوانا انجام شد تنها باعث از دست دادن حافظه جزئی می شود.بعضی از مردم بر این باورند که استفاده از کوکائین و اکستازی باعث سوراخ هایی در مغز می شود. در حقیقت تنها چیزی که می تواند باعث ایحاد سوراخ در مغز شود آسیب های فیزیکی است. محققان بر این باورند که داروها می تواند تغییرات کوتاه مدت و بلند مدت در مغز ایجاد کند.

بنابراین مصرف مواد مخدر باعث سوراخ شدن مغز نخواهد شد.

سلول ۲- الکل سلول های مغزی را از بین می برد

با مشاهده یک فرد مست می توان عوارض ناشی از مصرف الکل را دید. لکنت زبان، اختلال در مهارت های حرکتی و قضاوت، تهوع، سردرد و خماری از جمله عوارض ناشی از الکل زیاد است. اما مصرف الکل باعث از بین رفتن سلول های مغز نمی شود. اما باعث آسیب رساندن به نورون ها می شود و در انتقال پیام های عصبی مشکل ایجاد می کند و باعث اختلالات عصبی می شود که عوارضی از جمله مشکلات حافظه، گیجی، فلج چشم، فقدان هماهنگی عضلانی و فراموشی را به همراه دارد. این اختلال با الکل به خودی خود ایجاد نمی شود بلکه ناشی از کمبود تیامین و ویتامین است که در نتیجه سوء تغذیه بوجود می آیند. مصرف افراطی الکل با جذب تیامین در بدن تداخل دارد.

بنابراین اگرچه الکل سلول های مغزی را از بین نمی برد اما باعث آسیب می شود.

مغز انسان ۱-فقط از ۱۰ درصد مغز خود استفاده می کنید

این که هر فردی تنها از ۱۰ درصد مغزش استفاده می ‌کند یکی از رایج ترین خرافاتی است که در مورد مغز وجود دارد. علاوه بر دست کم ۱۰۰ بیلیون رشته عصبی که در مغز دائما مشغول به فعالیت هستند، بخش های مختلف مغز که هر کدام یک حرکت و رفتار را کنترل می ‌کنند نیز، همیشه مشغول فعالیتند.
طبق تحقیقاتی که در مراکز علمی به عمل آمده است، تصاویری که از مغز انسان توسط دستگاه MRI گرفته شد، این را نشان می داد که برای هر عمل، انسان ها لازم است تا از بیشتر فضای مغز خود استفاده کنند. در نتیجه دانشمندان به این نتیجه رسیدند که در طول یک روز انسان ها باید از تمام مغز خود استفاده کنند. همچنین در ذهن داشته باشید که مغز شما برای ذخیره کردن اتفاقات روزانه نیز باید به محلی دسترسی داشته باشد و همین یعنی اینکه مغز مجبور است از تمام فضا و امکانات استفاده کند.

بنابراین این مورد افسانه ای بیش نیست…