چکیده

نزدیک به دو قرن از نخستین تلاش برای اصلاح تقویم میلادی (گریگوری)(۱) می گذرد و دراین مدت افراد زیادی  اقدام به ارایه طرح هایی جهت اصلاح تقویم گریگوری و جایگزین کردن یک تقویم ثابت به جای آن به عنوان یک تقویم همگانی کرده اند که به دلایلی که خواهد آمد مورد پسند و تایید قرار نگرفته اند.هدف این طرح های اصلاحی ثابت نگهداشتن روز آغاز هرسال در یک روز معین از ایام هفته و تقسیم طول سال به چهار فصل مساوی ۹۱ روزه و با حذف یک روز از طول سال خورشیدی وخارج ساختن آن از ایام هفته به عنوان یک روز آزاد  در سال های عادی و  دو روز آزاد یا اضافی در سال های کبیسه بوده است . که به دلیل مغایرت با نظم و ترتیب ایام هفته در تقویم گریگوری و جابجایی شنبه ها و یک شنبه ها درآن، که ایام  مذهبی هستند ، این تقویم های اصلاحی  مورد توجه قرار نگرفتند.افزون براین که این طرح تقویم های پیشنهادی به دلیل غیر علمی بودن قابل تطبیق با هیچ یک از تقویم های جاری و معمول در کشورهای جهان نبوده و نمی تواند باشد.

به همین دلیل و نیز به دلایل دیگری که خواهد آمد باتوجه طرح پیشنهادی تقسیم طول سال خورشیدی به چهار فصل مساوی ۹۱ روزه و انتخاب یک روز آزاد در سال های عادی و دو روز آزاد در سال های کبیسه،بدون کسر  یک  یا دوروز از طول سال؛ طرح پیشنهادی جدیدی به عنوان ” تقویم یکسان جهانی “تهیه کرده ام ، که تقویمی است فصلی بامبدایی مشخص ومعین تاریخ، که قابل تطبیق با دیگر تقویم ها از جمله تقویم میلادی گریگوری است.

تفصیل کلام

با گذشت ۲۵۲ سال از اصلاح یا تعدیل کبیسه گیری در تقویم میلادی (ژولین(۲) )توسط پاپ گریگوری سیزدهم  ( به پیشنهاد آلویسیوس لیلیوس ایتالیایی(۳) )، کشیش و ریاضیدان دیگری از ایتالیا به نام مارکو ماستروفینی(۴)( ۱۸۴۷-۱۷۶۳م. ) بمنظور دست یافتن به یک تقویم ثابت جهانی ، طرح پیشنهادی و اصلاحی خود رادر سال  1834میلادی، منتشر ساخت(۵). در این طرح با کسر یک روز از طول سال؛ هر سال  364 روزه سال به چهار  فصل مساوی ۹۱ روزه تقسیم شده بود که درآن ماه اول و دوم هر فصل دارای ۳۰ روز و ماه سوم دارای۳۱ روزبود ویک روز کسری سال به عنوان یک روز اضافی و خارج از ایام هفته قرار می گرفت.ولی این تازه آغاز راه بود و  درست ۱۵ سال بعد یک فیلسوف و جامعه شناس فرانسوی بنام آگوست کانت (۶) (۱۷۹۸-۱۸۵۷م.)در سال ۱۸۴۹م.طرح اصلاح تقویم جدیدی بنام تقویم قطعی (مثبت) ارایه داد که اصلاحیه ای بود بر طرح پیشنهادی مارکو ماستریوفینی،طرحی که در آن ضمن حفظ سال ۳۶۴ روزه با یک روز اضافی و خارج از ایام هفته ؛هر سال خورشیدی به ۱۳ ماهمساوی ۲۸ روزه تقسیم می شد ولی آغاز هر سال به جای یک شنبه ، دوشنبه بود. افزون براین هریک از ۱۳ ماه سال با نام فرد معروف وسرشناسی مثل ارسطو(۷) وهومر(۸)… نامگذاری شده بود.

با گذشت ۳۸ سال از این طرح یک فرد دیگر فرانسوی با نام گوستاو آرملین (۹)در سال ۱۸۸۷م. با حفظ طول ۳۶۴ روزه سال خورشیدی ( ویک روز اضافی) و چهار فصل ۹۱ روزه ؛ هر فصل ۹۱ روزه سال را به دوماه ۳۰ روزه و یک ماه ۳۱ روزه تقسیم کرد که درآن دوماه اول هرفصل سال ۳۰ روزه و ماه سوم ۳۱ روزه بود و یک روز اضافی  سال( روز۳۶۵)به عنوان یک روز خارج از ایام تقویم در آغاز سال بدان اضافه می شد و در سال های کبیسه ،یک روز باز به عنوان روز اضافی و خارج از ایام تقویم در پایان ماه دسامبر بدان اضافه می شد. این طرح در زمان ارایه در همان سال۱۸۸۷ مورد تایید انجمن ستاره شناسان فرانسه و و بعدها مورد تایید آکادمی علوم فرانسه قرار گرفت.

با این حال ۵۰ سال بعد از طرح تقویم قطعی یا مثبت آگوست کانت ، یک فرد انگلیسی بنام موزیز کاتسورت ( ۱۰) (۱۸۵۹-۱۹۴۳م.)همان طرح تقویم آگوست کانت ، با همان سال های ۳۶۴ روزه ( بعلاوه یک روز اضافی) را مجددا درسال ۱۸۹۹م. با اندک تصرفاتی به عنوان تقویم ثابت بین المللی مطرح ساخت و درسال ۱۹۰۳ نخستین تقویم خود را چاپ ومنتشر ساخت. سپس درسال ۱۹۲۲م. به تاسیس مرکز تقویم ثابت بین المللی اقدام کرد.این تقویم مثل تقویم آگوست کانت دارای ۳۶۴ روز و یک روز اضافی خارج از ایام هفته است و۳۶۴ روز سال به ۱۳ ماه ۲۸ روزه تقسیم می شود. طرح این تقویم نیز در راستای اصلاح تقویم میلادی گریگوری و تبدیل آن به یک تقویم ثابت و همیشگی صورت پذیرفت و به همین جهت نیز ۱۲نام ۱۲ماه از آن همان نام ۱۲ ماه میلادی است که با ماه ژانویه آغاز و به ماه دسامبر پایان می گیرد ولی درست بین ماه ششم وهفتم سال یا بین جون وجولای یک ماه ۲۸ روزه جدید بانام جدید “خورشید ماه ” بدان اضافه می شود. افزون براین که یک روز اضافی سال( روز ۳۶۵امین سال) در پایان سال به عنوان یک روز خارج از ایام هفته و با نام روز سال به تقویم ۳۶۴ روزه اضافه می شود و کبیسه گیری آن هم مطابق کبیسه گیری معمول در تقویم میلای گریگوری است ؛و این روز کبیسه باز در وسط سال  به عنوان یک روز خارج از تقویم بدان اضافه می شود تا طول سال کبیسه مطابق سال کبیسه گریگوری دارای ۳۶۶ روز گردد.افزون بر این که آغاز هر سال همیشه  روز یکشنبه   خواهد بود ، روز یک شنبه ، روز اول ماه ژانویه و روز آغاز سال خواهد بود. گرچه هیچ یک ازاین  طرح های اصلاحی تقویم  مورد توجه و تایید همگانی قرار نگرفت، با این حال با گذشت بیش از یک قرن از زمان نخستین طرح تقویم مارکو ماستروفینی ایتالیایی ؛ خانم الیزابت آکیلی آمریکایی (۱۱) ۱۹۷۳-۱۸۸۰م.  طرح تقویم ثابت وی را با عنوان تقویم جهانی مطرح و نیز به تاسیس مرکزی با عنوان ” مرکز تقویم جهانی” اقدام کرد که تا زمان درگذشتش ریاست آن را خود بر عهده داشت و در این مدت هرساله نشریه ای به نام نشریه تقویم جهانی  منتشر می ساخت.

این طرح تقویم جهانی همان طور که گفته شد چیزی نبود جز همان  طرح اصلاحی تقویم مارکو  ماستروفینی که درآن طول هر سال عادی با کسر یک روز از پیکره روزهای سال به جای ۳۶۵ روز ۳۶۴ روز شده است و یک روز باقی نیز به عنوان روز اضافی و یک روز خارج از ایام هفته بدان اضافه می شود که جایگاه آن در  آخر سال و بعداز پایان ماه دسامبر است .افزون براین در سال های کبیسه نیز ،روز کبیسه باز به عنوان روز اضافی و خارج از ایام هفته در آخر ماه جون اضافه می شود .بدین ترتیب این تقویم نیز اصلاحیه جدیدی بر تقویم میلادی گریگوری است که با کسر یک روز در سال های عادی و دو روز در سال های کبیسه ، به صورت یک تقویم ثابت و همیشگی در  می آید ، که در آن هرسال با اول ژانویه و درروز یک شنبه آغاز و آخرین روز آن همیشه روز شنبه خواهد بود.

بطوری که ملاحظه می شود همه این طرح ها در راستای اصلاح وتغییر در تقویم میلادی گریگوری بوده و موجب  پیدید آمدن تغییرات اساسی در تقویم میلادی ، بویژه جابجای ترتیب وتداوم روزهای شنبه و یک شنبه در تقویم میلادی  می شود که مغایر با اصول وسنن مذهبی است و بدیهی است که نمی تواند مورد تایید کلیسا قرار گیرد. علاوه براین همه طراحان این تقویم های اصلاحی انگار از تمام تقویم های گذشته وحال فقط تقویم میلادی را می شناختند و به همین دلیل هم تمام تلاششان برای اصلاح آن و جایگزینی یک تقویم ثابت به جای آن بوده است ؛ که به دلیل همین  نا آشنایی ها و عدم آگاهی برتقویم ها و نحوه وروش تبدیل تقویم ها، طرح پیشنهادی آن ها قابل تطبیق با بقیه تقویم های رایج در جهان نبوده و نمی تواند جهانی و همه گیر باشد. بطور کلی یک تقویم جهانی باید دارای ویژگی های عمده وخاصی باشد که مورد قبول وتایید همه مردم کشورهای جهان باشد به دنبال چنین تلاش هایی بود که عاقبت در سال ۱۹۵۳میلادی نماینده دولت هندوستان طرح تقویمی را به عنوان تقویم  جهانی به دبیرخانه سازمان ملل متحد ارایه کرد که چیزی نبود جزهمان”تقویم جهانی”پیشنهادی الیزلبت آکیلی، که به دلیل دستکاری در تقویم میلادی و کسر یک روز از پیکره ی تقویم و جابجایی نظم روزهای هفته در آن، بویژه جابجایی روزهایشنبه و یکشنبه (که  ارزش ویژه ای در آیین مسیحی و کلیمی دارند) مورد اعتراض برخی از  دولت هااز جمله آمریکاقرار گرفت و درنهایت با وتو آن توسط نماینده دولت ایالات متحده آمریکا(۱۲) به تصویب سازمان ملل متحد نرسید.

با وجود این به نظر می رسد داشتن یک تقویم جهانی ثابت دارای طرفدارانی است و به همین دلیل هم تاکنون افرادبه فکر طرح و تدوین تقویم جدیدی برای جهان افتاده اند که البته به دلیل نداشتن آگاهی کافی از اصول تقویم نگاری و نیز پیشینیه تقویم در کشورهای مختلف جهان وهم چنین روش تطبیق تقویم ها به همدیگر، همگی در فکر اصلاح تقویم میلادی بوده اند که کاری نارواست. تقویم جهانی باید به گونه ای طراحی شود که برای خود مبدا وتاریخچه ی جداگانه ومستقلی داشته  باشد و نیازی به جاگزینی تقویم دیگری از جمله تقویم میلادی(مسیحی )نداشته باشد.به عبارت دیگر تقویم جهانی باید چنان تقویم مستقلی باشد که بتواند به طور مستقل کنار دیگر تقویم ها، حضور داشته و هیچ مغایرتی هم با آن ها نداشته باشد .

مهم تر ازهمه این که بتواند قابل تطبیق وتطابق با سایر تقویم ها باشد، بی آن که فکر اصلاح یا جاگزینی آن ها راداشته باشد.   به طور کلی یک تقویمی که ادعای جهانی بودن می کند باید دارای چندین ویژگی عمده باشد تا بتواند جهان شمول و همه گیر شود، که مهم ترین آن ها عبارتند از:

  • ا  – تقویم مورد نظر باید تقویمی باشد جدید و مستقل به گونه ای که مغایرتی با دیگر تقویم های جاری نداشته باشد.
  • ۲ – تقویم مورد نظر باید به دور از هرگونه گرایش قومی ، ملی ،فرقه ای و مذهبی باشد
  • ۳ – تقویم مذکور ادعای جایگزینی یا اصلاح تقویم دیگری را نداشته باشد ، چرا که هر تقویمی پیشینه وتاریخی دارد که بیش از هر چیز با باورداشت ها و عادت ها و فرهنگ قوم یا گروه خاصی گره خورده است که برهم زدن آن نمی تواند برای آنان خوشایند باشد.
  • ۴ – تقویم مذکور باید دارای مبداء و پایگاهی جهانی و همه شمول باشد ، و دارای  چنان پیشینیه ی تاریخی خاص و مهمی باشد تا بتواند مورد پذیرش همگان یا اکثریت مردم  قرار گیرد.
  • ۵ – تقویم مورد نظر باید دارای تعریف و ساختاردرست علمی باشد و بتواند قابل تطبیق و تطابق با بقیه تقویم ها باشد.
  • ۶ – تقویم مذکور باید از هر نظر طبیعی و قابل تطبیق با فصول چهارگانه ی سال باشد و نیز آغاز سالانه ی آن با ؛ازآغاز طبیعی سال وطبیعت هماهنگی داشته باشدو به عبارتی یک تقویم فصلی باشد.

بدین گونه من  با در نظر گرفتن امکان تقسیم طول سال به دو نیمه تقریبا مساوی با الهام از طرح فصل های ۹۱ روزهطراحان تقویم ثابت جهانی(و حذف یک روز از پیکره ی سال۳۶۵ روزه درسال های عادی ودو روزدر سال های کبیسه )  طرح جدیدی برای یک تقویم یکسان جهانی با مبداء بین الملی و مورد پذیرش اعضای سازمان ملل متحد در جهان و با آغازی طبیعی و الهام گرفته از طبیعت و تقسیم سال به چهار فصل تقریبا مساوی تدوین و تنظیم کرده ام که با توجه به نزدیکی هفتاد و پنجمین سال ایجاد سازمان ملل متحد، براساس مبداء تشکیل سازمان ملل متحد درسال ۱۹۴۵ میلادی استوار است. تقویم پیشنهادی و طراحی شده با عنوان “تقویم یکسان جهانی” تقویمی است خورشیدی ، علمی ،مستقل وفصلی؛ با آغاز سالی طبیعی وبا مبدایی تاریخی و واقعی که ریشه در تاریخ و اندیشه اتحاد و یگانگی دارد.

ویژگی های آن عبارتند از: 

  • ۱ – نام تقویم طراحی شده مذکور”تقویم یکسان جهانی “است، که از هر نطر تقویمی است جدید و مستقل. 
  • ۲ – این تقویم فاقد هرگونه گرایش قومی،ملی ومذهبی است ،و هرکس در جهان می تواند آن را تقویم خود و دیگران بداند. 
  • ۳ – این تقویم قصد جایگزینی یا اصلاح تقویم دیگری را ندارد وجهت پاسخگویی به یک نیاز بین المللی طراحی شده است. 
  • ۴ – مبداء این تقویم مبدایی است جدید و در عین حال جهانی و مورد پذیرش جهان ، چرا که مبداء آن سال ۱۹۴۵ میلادی  یعنی سال تاسیس سازمان ملل متحد است. و امروزه یعنی در سال ۲۰۱۹ میلادی ۷۵ سال از زمان تاسیس آن می گذرد،  بنابراین تقویم یکسان جهانی امسال “تقویم یکسان جهانی سال ۷۵” می باشد. 
  • ۵ – این تقویم بر اساس روش تقویم نگاری و بر پایه دانش تقویم و تطبیق تقویم ها تنطیم شده است ، بنابراین قابل تطبیق با کلیه  تقویم های جاری جهان است. 
  • ۶ – این تقویم تقویمی است طبیعی و فصلی که آغاز آن با اولین روز  فصل بهار شروع می شود ودارای چهار فصل طبیعی  بها،رتابستان ، پاییز وزمستان است .

بدین ترتیب تقویم یکسان جهانی تقویمی است خورشیدی با طول متوسط سال ۳۶۵روز و۵ساعت و۴۸دقیقه و۴۶ثانیه که در سال های عادی ۳۶۵ روز،و درسال های کبیسه ۳۶۶ روز دارد؛ و لی با حذف یک روز در سال های عادی و ۲ روز  درسال های کبیسه (این  روزها از طول حقیقی سال حذف نمی شود،ولی برابر ایام هفته در تقویم های دیگر قرارمی گیرد)  بدین ترتیب مغایرتی با دیگر تقویم های خورشیدی از جمله تقویم میلادی ندارد،بنابراین ۳۶۴ روز بقیه ایام سال به چهار فصل مساوی ۹۱ روزه تقسیم می شود . بدین ترتیب همه روزهای سال دارای همان نظم هفتگی رایج در بقیه تقویم ها ست و با توجه به اینکه طول سال عادی ۳۶۵ روز است  در تقسیم بندی هفتگی دارای ۵۲ هفته ویک روز خواهد بود که به خاطر همین یک روز اضافی سال بعدی هنگام شروع یک روز با سال پیشین اختلاف خواهد داشت و در سال های کبیسه که دارای ۳۶۶ روز است علاوه بر ۵۲ هفته دوروز اضافی باقی می ماند؛ بنابراین سال بعد از سال کبیسه با دو روز اختلاف شروع خواهد شد. این نظم کلیه تقویم های خورشیدی جاری جهان نیز است و تصور داشتن یک تقویم با روز های ثابت و غیر قابل تغییر، به همین دلیل، نادرست و غیر عملی است. افزون براین، همان طور که گفته شد یک تقویم جهانی باید کاملا مستقل و بدون هرگونه گرایش قومی،ملی و مذهبی باشد بنابراین برای نامگذاری ۱۲ماه سال هم به جای استفاده از اسم های رایج در تقویم های متداول از اسم های دوازدهگانه  برج های فلکی استفاده شده است که علمی و بین المللی هستند و از زمان های بسیار کهن، بین ستاره شناسان و تقویم نگاران معمول  ومتداول بوده است . بنابراین اسامی ماه های  دوازده گانه  سال؛ به ترتیب از اول بهار تا آخر زمستان عبارتند است :۱ – حمل  2 – ثور  3 – جوزا۴ – سرطان  5 – اسد ۶ – سنبله۷ – میزان  8 – عقرب  9 – قوس۱۰-  جدی ۱۱-دلو  12-حوت

بدین ترتیب نام  روزهای هفته نیز در این تقویم یکسان جهانی همان نام روزهای هفته معمول و متداول در دیگر تقویم های جهان است .  هر هفته دارای هفت روز است ،  که از روز یک شنبه آغاز و به روز شنبه ،  پایان می گیرد ولی روز اول هر سال با توجه به این که سال پیش از سال مورد نظر سال عادی باشد یا سال کبیسه یک یا دو روز با روز آغاز سال پیشین تفاوت خواهد داشت و این موضوع هیچ مغایرتی با تقسیم طول سال به چهار فصل ۹۱ روزه و یک روز اضافی وآزاد با نام روز ” ملل متحد ” نخواهد داشت. چراکه پیش از این گفتیم که تقویم یکسان جهانی تقویمی است مستقل ولی قابل تطبیق با سایر تقویم های رایج در سایر کشورهای جهان و از جمله با تقویم گریگوری ( میلادی)؛ که در اکثر کشورهای جهان  به عنوان تقویم رسمی بکار می رود.  گفتنی است برای کبیسه گیری تقویم یکسان جهانی ،از آن جایی که تقویم رایج و رسمی اکثر کشور های جهان ؛ تقویم مبلادی(گریگوری) است ، بنابراین برای کبیسه گیری در تقویم یکسان جهانی نیز می توان به همان روش کبیسه گیری معمول در تقویم میلادی(گریگوری)به کبیسه گیری پرداخت که درنتیجه بین تقویم یکسان جهانی و تقویم میلادی گریگوری یک هماهنگی کامل برقرار می شود.  با این تفاوت که روز کبیسه در تقویم میلادی در آخر ماه فوریه ، اضافه می شود ، در صورتی که در تقویم یکسان جهانی می توان این روز کبیسه را در آخرین ماه سال و پیش از روز “ملل متحد”  ، اضافه کرد.

 بدین گونه ضمن حفظ هماهنگی بین این دو تقویم ،همیشه آغاز تقویم یکسان جهانی ، مطابق با روز ۲۱ ماه مارس میلادی  خواهد بود. به عبارت دیگر آغاز این تقویم همیشه  روز” نوروز”خواهد بود که ازسویی روز آغاز  فصل بهار است ، واین روز با نام “نوروز” پیش از این درسال ۲۰۱۰میلادی در نشست ۲۳ فوریه سازمان ملل متحد ، به عنوان “نوروز ” و آغاز سال خورشیدی برابر با ۲۱ مارس در تقویم میلادی مورد پذیرش قرارگرفته و به تصویب رسیده است . افزون براین روز اول بهار سال تاسیس سازمان ملل متحد ( در سال ۱۹۴۵ میلادی ) نیز مطابق با روز ۲۱ مارس بوده است ، که مبدا تقویم یکسان جهانی است.

در خاتمه برای آشنایی با ترتیب روزها ،ماه ها و فصل ها در این تقویم پیشنهادی و چگونگی تطبیق آن با تقویم میلادی در اینجا نمونه تقویم یکسان جهانی سال اول ملل متحد ( مطابق با سال های ۱۹۴۵- ۱۹۴۶میلادی) ،سال۷۴ملل متحد  ( مطابق با سال های ۲۰۱۸- ۲۰۱۹ میلادی) و سال۷۵ملل متحد ( مطابق با سال های ۲۰۱۹- ۲۰۲۰ میلادی ) به صورت ۳ جدول جداگانه  تنظیم شده است ،که ملاحظه می فرمایید ؛ که هم مبین وضعیت ” تقویم یکسان جهانی است ” و هم نشان دهنده موقعیت تطبیق آن با تقویم میلادی گریگوری ( که تقویم رسمی اکثر کشورهای جهان است )  , بویژه آنکه سال ۲۰۲۰ میلادی یک  سال کبیسه است وبرای تطبیق کبیسه گیری تقویم سال۷۵  یکسان جهانی هم همزمان با آن  کبیسه گرفته شده است. 

جدول شماره ( ۱ )
The World Uniform Calendar
۱ UN ( م.۱۹۴۵-۱۹۴۶ )
جدول شماره (۲)
The world Uniform Calendar
۷۴ UN (م.۲۰۱۸-۲۰۱۹)
جدول شماره (۳)
The World Uniform Calendar
۷۵ UN (م.۲۰۱۹-۲۰۲۰)

زیر نویس ها

۱- Pop Gregory XIII
۲- Julian
۳- Aloysius Lilius
۴- Marco Mastrofini
۵- Amplissmi Fratti da Raccogliersi Sull Calandario Gregorian Prepeto.
۶- Auguste Comte
۷- Aristotle
۸- Homer
۹- Gustave Armelin
۱۰- Moses B. Costworth
۱۱- Elisabeth achelis
۱۲- U.S. Department of State Bulletin,April,1955,P.629

نگارنده: ضیاالدین ترابی