ماجرای پیچیده سرطان خون
در همین هفت یا هشت ماه گذشته شش نفر از افرادی که با یک واسطه و یا بیواسطه میشناسم و همگی زیر ۴۰ سال سن دارند، به سرطان مبتلا شدهاند. دو نفرشان -که یکی سرطان ریه داشت و دیگری سرطان خون – حالا عمرشان را به شما دادهاند. از آن چهار نفر باقیمانده یکی خوب شده و سه مبتلای دیگر به سرطان خون روی تخت بیمارستان رژیم شیمیدرمانی گرفتهاند. تا همین هفته پیش که خبر ابتلای دو نفر از این جمع شش نفره به من برسد سعی میکردم با خوشبینی تمام این اتفاق را به سبک زندگی و عدمرعایت توصیههای بهداشتی پیوند بزنم. اما شنیدن اخبار این یک هفته اخیر تیر خلاصی بود بر پیکر نیمهجان خوشبینی من که ذاتا آدم بدبین یا به قول خودم واقعبینی هستم. سپس این سوال بر این مطرح شد که چه چیزی عوض شده است که آدمهایی که باید حتی با استانداردهای کشورمان با خیال راحت حداقل تا ۵۰ سالگی زندگی کنند یکییکی دارند سرطان خون میگیرند؟
طبق معمول برای پیدا کردن جواب به سراغ اینترنت رفتم تا ببینم پژوهشی در این زمینه در کشور انجام شده است یا نه. جواب برای من منفی بود چون اگر هم چنین پژوهشی در سطح کلان انجام شده باشد که بعید میدانم، نتایجاش جایی منتشر نشده است. جستوجوهای بعدی در اینترنت و از طریق سایت سازمان کنترل بیماریهای آمریکا یا CDC باعث شد بفهمم بنزن رابطه مستقیمی با ابتلا به سرطان خون دارد و بعد دیگر شواهد یکییکی از راه رسیدند.
یادم هست در بحبوحه تحریمها در سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۰ صحبت از بنزین تولیدی پتروشیمیها و بالا بودن بنزنشان شد. اما یک مصاحبه از سعید متصدی، معاون محیطزیست انسانی سازمان محیطزیست، کابوسم را به واقعیت تبدیل کرد. بنا بر آن مصاحبه میزان بنزن در هوای تهران در سال های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ به ترتیب ۹۰۰، ۳۰۰ و ۳۶۰ ppm بوده، درحالیکه میزان استاندارد این ماده ۵/۱ ppm است. یعنی در فاصله این سه سال مردم تهران و با احتمال قریب به یقین بیشتر کلانشهرهای کشور بهطور متوسط ۴۵۰ برابر بیشتر از حد مجاز در معرض یکی از خطرناکترین ترکیبات شیمیایی بودهاند که در ارتباط آن با سرطان مغز استخوان حاد بزرگسالان یا AML (یکی از انواع چهارگانه سرطان خون) تردیدی وجود ندارد.
هرچند من آمار دقیقی از نرخ رشد ابتلا به سرطان خون ندارم و اتکا به تعداد آدمهای مبتلا در اطرافم ابدا ارزش علمی ندارد، اما حداقل من در اینجا رابطه روشنی میبینم و بهتر است اگر ادعای قابلدفاع علمی در رد این رابطه مشهود وجود دارد هرچه زود منتشر شود تا ما از نگرانی بیرون بیاییم. اما تا آن زمان منطق موجود در حقایق بالا نشان میدهد همه ما که در کلانشهرهای ایران زندگی میکنیم، یعنی چیزی حدود ۲۰ میلیون نفر از مردم این سرزمین ممکن است قربانی این ماجرا شده باشند.
شاید در این میان این خبر جای امیدواری باشد که در دانشگاه ژنو آزمایش نوعی واکسن برای مقابله با ابتلا به سرطان در حال انجام است که در صورت موفقیت میتوان برای درمان انواع تومور از آن استفاده کرد. محققان درگیر این پروژه از سلول بدن بیمار برای ساخت واکسن استفاده کردهاند. همین ویژگی باعث میشود این شیوه قابل استفاده در انواع سرطانها باشد و در صورت موفقیت تحولی در درمان این بیماری ایجاد کند. در این روش سلولهای سرطان خود فرد را با استفاده از پرتودرمانی بیخطر کرده و سپس از آنتی ژنهای آن برای تحریک سیستم ایمنی بدن استفاده میکنند. در حقیقت این روش به سیستم ایمنی بدن کمک میکند سلولهای سرطانی را شناسایی و از بدن بیرون کنند. افراد درگیر این آزمایش مبتلا به انواع سرطان پیشرفته هستند که هیچ درمان دیگری برای آنها وجود ندارد. نتایج اولیه آزمایش امیدوارکننده بوده است.