آمار ازدواج و طلاق‌های کشور در چند‌ سال اخیر، چندان خوشایند نیست. آمار روزافزون طلاق و کاهش آمار ازدواج‌ها مشکلات اجتماعی فراوانی را در جامعه ایجاد کرده است اما تنها در این میان بالا بردن نرخ ازدواج به هر قیمتی نیز کارساز نیست.

براساس آمار سازمان ثبت احوال، در سال گذشته ۲۹ هزار و ۸۳۱ دختر و پسر کمتر از ۱۵ سال در کشور با یکدیگر ازدواج کردند. در این میان پایین‌ترین میزان ازدواج زودهنگام در تهران و بیشترین آن در مناطق روستایی کشور ازجمله روستاهای استان اصفهان و سیستان و بلوچستان رخ داده است. ازدواج‌هایی که می‌تواند پیامدهای فراوانی داشته باشد که در رشد آمار طلاق نیز موثر است اما شاید اصلی‌ترین دلیل ازدواج در سنین پایین را بتوان نگاه سنتی و فقر فرهنگی دانست. ازدواج‌هایی که اغلب به اجبار و بدون رضایت دختر یا پسر اتفاق افتاده و سبب شده تا دختران و پسران کم‌سن گرفتار معضلات عدیده این دست ازدواج‌ها شوند.

به باور کارشناسان مطلوب‌ترین سن برای ازدواج دختران و پسران ۲۰ تا ۲۴ سالگی است. این در حالی است که ازدواج دختر و پسر در دوران کودکی یا نوجوانی، تبعات منفی و آسیب‌های اجتماعی فراوانی خواهد داشت و آینده آنها را با مخاطرات جدی مواجه می‌کند چراکه این افراد، زمانی که هنوز به بلوغ فکری مناسب نرسیده‌اند، با مشکلات جدی زندگی مواجه می‌شوند و از آنجایی که معمولا ازدواج‌هایشان تحمیلی بوده، پس از گذشت مدتی و به دلیل ناتوانی در ادامه زندگی، ترک خانواده می‌کنند یا طلاق می‌گیرند.

در این میان دختران کمتر از ۱۵ سال بیش از پسران قربانی این موضوع هستند، مساله‌ای که اغلب از فقر فرهنگی و مالی خانواده‌ها نشأت می‌گیرد. بسیاری از کودکانی که مجبور به ازدواج در سنین کودکی هستند هنوز در حال و هوای بازی بوده و امکان و توان اداره یک خانواده را ندارند. متاسفانه در مناطقی که با فقر همه‌جانه مواجه هستند، کودک به دنیا آمده یا مکلف به کار زودهنگام است یا اگر دختر است ازدواج زود هنگام. کودک در سنین کودکی باید به فکر تامین مالی خانواده باشد. در بسیاری از روستاها و شهرهای استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان، والدین نگهداری و مراقبت از فرزندان دختر را به معنای تحمل هزینه اضافی می‌دانند و به همین دلیل با شوهر دادن دخترشان، این بار اضافه را از دوش برمی‌دارند.

از سوی دیگر پسرانی که خیلی زود و در دوران طفولیت وارد بازار کار شده‌اند نیز به بلوغی زود‌هنگام‌تر رسیده و به همین دلیل خانواده نیز برای تاهلش زودتر از موعد اقدام می‌کنند اما ازدواج‌های زودهنگام خسارات زیادی برای کودکان به‌ویژه دختران در پی خواهد داشت. ازدواج در سن کم باعث می‌شود دختران از نظر جسمی و روحی در شرایط بد و ناگواری قرار گیرند. افسردگی نیز از عوارض دیگر ازدواج‌های زود‌هنگام محسوب می‌شود.

آمارها نشان می‌دهد شیوع ازدواج زودهنگام حتی در این سال‌ها نیز کم نیست و این موضوع نیازمند ورود نهاد‌های اجتماعی برای کنترل آن است. اطلاع‌رسانی و آموزش مهارت‌های زندگی به والدین به‌ویژه در مناطق محروم و روستایی در زمینه عوارض و عواقب جبران‌ناپذیر ازدواج‌های زودهنگام و دوران کودکی بسیار ضروری است. بسیاری از این خانواده‌ها معتقدند ازدواج در سن پایین مشکلی ایجاد نمی‌کند و آن را به‌عنوان سنتی در میان خود حفظ می‌کنند.