خبر جعلی تاریکی سه روزه زمین
۱) چند روز پیش از نوشتن این یادداشت، خبری ناموثق و البته از فرط رسوایی، خنده‌آور، فضای خبرگزاری‌های فارسی زبان را در نوردید و خاطر مخاطبان این سایت‌ها را مشوش و ملتهب یا مفرح و مسرور کرد. عنوان خبر این بود: «تاریکی سه روزه زمین به دلیل توفان‌های خورشیدی» و چکیده آن هم چنین: «کره زمین سه روز در ماه آتی و از ۲۱ -۲۳ دسامبر برابر با ۳۰ آذر، ۱ و ۲ دی ماه ۱۳۹۳ در تاریکی مطلق فرو می‌رود.»
۲) در زمان نگارش این یادداشت و به رغم سر و صدا و اعتراض و استهزای چندروزه، تعداد کثیری از سایت‌های مشهور داخلی هنوز این خبر جعلی را از میان صفحات تارنمای خود حذف‌نکرده‌اند. این اتفاق دست‌کم دو نکته را برای ما مشخص می‌کند: یک – همه این خبرگزاری‌ها کار خود را شوخی پنداشته‌اند، طوری‌که از روی دست همدیگر یا تارنماهای مشابه خارجی، خبری نادرست و غیرمنطقی را بی‌نظارت علمی رونوشت و منتشر کرده‌اند. دو – هیچ‌کدام از این خبرگزاری‌ها اهمیتی به بازخورد اخباری که منتشر می‌کنند، نمی‌دهند.
۳) یکی از جلوه‌های درخشان شوخی‌پنداشتن فعالیت روزنامه‌نگاری در گماردن افرادکم‌دانش در جایگاهی است که باید توسط افراد تحصیل‌کرده اشغال می‌شد. به راستی کسی که نتواند تشخیص دهد خبر تاریکی سه‌روزه زمین دروغ است و نداند که رندان آن را برای مضحکه سرکار گذاشتن مخاطبان نگاشته‌اند، چگونه در این پست‌ها مشغول به کار مشغول شده است؟
۴) این گماردن‌های نابه‌جا رسم بدی است که یکی پایه‌گذاران آن در این سرزمین کسی نیست جز صدا و سیما. حجم خبرهای نادرست، کلی‌گویی‌های شبه‌علمی، اشتباهات فنی، غلط‌های ترجمه‌ای، تلفظ‌های نادرست و تصاویر بی‌ربطی که در برخی برنامه‌های علمیِ تولیدی- خبری می‌بینیم، دقیقا ناشی از دخالت افراد غیر مرتبط در اموری مانند خبرنویسی، ترجمه و نگارش متن این قبیل برنامه‌هاست. گوینده‌های نوظهوری که با صداهای نخراشیده، برای دوبله مستندهای علمی قرارداد بسته‌اند، مضحک‌ترین جلوه این منشور چندوجهی هستند، به خصوص وقتی که جمله‌های بی‌معنای ناشی از ترجمه‌های نادرست را با صداهایی جورواجور روخوانی می‌کنند.
۵) البته برنامه‌سازان و برنامه‌های علمی ارزشمند نیز در رسانه ملی دیده می‌شوند، اما افراد کم دانش به‌قدری پرکار شده‌اند که معدود برنامه‌های علمی برآمده از تجربه مروجین باسواد علم را در محاق برده‌اند و در مواردی نیز به ناحق توانسته‌اند، فرصت را برای صاحبان اصلی این قبیل برنامه‌ها تنگ کنند و چند، نسخه‌بدلی نازل از برنامه اصلی ارائه کرده‌اند.
۶) اتفاقا یکی از ویژگی‌های مشترک بعضی از این آدم‌ها، رقابت ناجوانمردانه برای حذف رقیب باسواد از عرصه رسانه است. چندی پیش در یکی از برنامه‌های علمی-خبری صبحگاهی تصمیم بر این شد که از تجربه روزنامه‌نگاران تحصیل‌کرده و حرفه‌ای علم استفاده شود، آن هم پس از مدت‌ها که اشتباهات گل‌درشت متعدد، چنین نیازی را گوش‌زد می‌کرد. اتفاقا جمعی از دوستان عزیز ما در مطبوعات علمی به این برنامه دعوت شد، اما دریغا که از حضور ایشان به تنگ آمدند که در همان هفته نخست با سلسله‌ای از رفتارهای بی‌ادبانه و عامدانه، باعث رنجش این دوستان شدند و جامعه بینندگان این برنامه را از تجربه روزنامه‌نگاران حرفه‌ای علم محروم کردند .
۷) تعجبی ندارد که این آدم‌ها که پشت‌شان به کسانی گرم است، حتی ذره‌ای از بازخوردهای منفی فعالیت رسانه‌ای خود سرافکنده نمی‌شوند و حتی از پس از گذشت چند روز دریافت پیام‌های اعتراض، زحمت تصحیح یا پاک‌کردن مورد اعتراض را به خود نمی‌دهند. این حرکت نه تنها بی‌اعتنایی به نظر مخاطب است، بلکه نوعی دهن‌کجی به همان معدود افراد حرفه‌ای و باسوادی است که هنوز با وجود شدت و حدت فشارهای منفی، حاضر به ترک فضای رسانه نشده‌اند. به جا ماندن خبر تاریکی سه روزه زمین بر صفحه این سایت‌ها پیامی صریح و آشکار به تمام آنهایی است که از خواندن چنین دروغی خشمگین شده و قلم به اعتراض رانده‌اند؛ پیامی به این مضمون: «آن‌قدر صدای شما را ناشنیده می‌گیریم که خسته شوید و بفهمید در این فضا، جای ماست، نه جای شما و یاد بگیرید که باید دست از اعتراض بردارید.»
