تعداد استاندارد موی سر افراد معمولی صد هزار تاست. موهای در حدود نیم اینچ (۱.۳ سانتی متر) در ماه رشد می کنند. تحقیقات علمی نشان داده است که موی سر اغلب مردم حداکثر ۶ اینچ ( در حدود ۱۵ سانتی متر) در سال رشد می کند. هر تار مو می تواند ۲ تا چهار سال روی سر شما عمر کند. بعد از این مدت این تار مو ریزش می کند و احتمالا موی تازه جایگزین آن خواهد شد. عوامل بسیاری بر الگوی رشد مو تاثیر می گذارند. این عوامل شامل سن، وراثت، رژیم غذایی، وضعیت عمومی سلامت فرد و شرایط پوست است. بهترین موقع برای بلند شدن مو شب هنگام است که بیشترین رشد مو را دارید. ولی نه آنقدر که وقتی از خواب بیدار شدید مو های شما یکی دو سانت رشد کرده باشد. مو می تواند بطور فوق العاده ای مرتجع شود. هر مو یکبار از میان پوست ظاهر می شود و امکان تجدید و ترمیم کردن دوباره خود را ندارد.

ریزش روزی ۵۰ تا ۱۰۰تار مو در یک فرد سالم امری طبیعی است اما برخی بیش از این مقدار مو از دست می دهند و علت آن می تواند رعایت نکردن برنامه غذایی درست، مشکل تیروئید، بیماری یا حتی داروهای متعددی باشد که مصرف می کنند. در این موارد خوب است به متخصص مو یا تغذیه مراجعه کنید.

باید توجه شود که شامپوهای پروتئینه و ویتامینه فقط می‌توانند باعث حالت مناسب و درخشش مو شوند. ریشه مو از خون تغذیه می‌کند و مواد غذایی مورد نیاز خود را از آن طریق تامین می‌کند. موی سر از سلول‌های مرده متشکل از پروتئین ایجاد شده است. به علت بزرگ بودن مولکول‌های پروتئین، این مولکول‌ها قادر به وارد شدن به مو نیستند و در نتیجه شامپوهای حاوی پروتئین نقشی در تقویت موها و این سلول‌های مرده ندارند. شامپوهای پروتئینه و ویتامینه تنها قادرند حالت مو را عوض کرده و روی حالت و قوام مو تاثیرگذار باشند. افراد باید هنگام انتخاب نوع شامپو، به جنس مو از نظر چرب، خشک و معمولی بودن توجه داشته باشند، چرا که شامپوی مناسب می‌تواند باعث درخشش مو شود.

داروها در درمان طاسی

ماینوکسیدیل دارویی خوراکی برای کنترل فشارخون بالا است (در درمان طاسی هم مورد استفاده قرار می گیرد که در پایین توضیح داده شده) که سالها در پزشکی مورد استفاده قرار می گرفته ولی بدلیل عوارض جانبی شدید در حال حاضر این دارو برای درمان فشارخون بالا کاربردی ندارد مگر اینکه سایر داروهای متداول و کم ضررتر اثربخشی نداشته و جان بیمار بدلیل فشارخون بالا در معرض خطر باشد. یکی از عوارض جالب توجه و غیر منتظره مصرف این دارو رویش مو در مناطق غیرمعمول از قبیل پیشانی و پشت دست ها است. از این خاصیت برای تحریک رشد موها در مناطق طاس سر استفاده شده و بدین ترتیب محلول موضعی ماینوکسیدیل ۲ و ۵ درصد برای درمان طاسی سر بوجود آمد.

تأثیر غلظت ۵ درصد محلول ماینوکسیدیل ۵۰ درصد بیشتر از غلظت ۲ درصد می باشد. اگرچه مکانیسم دقیق اثر ماینوکسیدیل در تحریک رشد موها نامعلوم است ولی ظاهراً این دارو از طریق طولانی کردن سیکل رشد مو (افزایش مدت زمان آناژن) عمل می کند. تحت اثر این دارو کیفیت موهای ظریف (مینیاتوریزه) سرشامل قطر و اندازه آنها بهبود پیدا نموده و لذا بطور کلی وضعیت موهای نازک و کم پشت فرد بهتر می شوند ولی باعث رشد مجدد مو در مناطق کاملاً طاس سر نمی گردد بعبارت دیگر با مصرف ماینوکسیدیل روند طاسی کند شده ولی موهای ریخته شده مجدداً در نمی آیند.
مطالعات کنترل شده در مورد اثر ماینوکسیدیل نشان داده است که حداکثر اثربخشی این دارو در مورد منطقه ورتکس (قسمت بالای پشت سر) و حداقل آن در مورد منطقه جلوی سر (جایی که حداکثر توجه به ریزش موها شده و بیمار دوست دارد که بیشتر این منطقه بهبود پیدا کند) است.
ماینوکسیدیل دارای اثر درمانی موقتی است و دلیل آن این است که به هرحال تستوسترون همیشه در خون وجود داشته و بالاخره اثرات طاس کننده آن بر اثرات ضد طاسی دارو غلبه کرده و لذا مردی که در حال مصرف ماینوکسیدیل است نیز عاقبت دچار طاسی می گردد هر چند روند طاسی در وی با سرعت کمتری ادامه پیدا می نماید. در صورتیکه شخص همزمان با ماینوکسیدیل از قرص خوراکی فیناستراید نیز استفاده نماید تا حدی از اثر تستوسترون بر فولیکول های مو ممانعت بعمل آمده و این مشکل کمتر مشاهده می گردد و حتی دیده شده که مصرف همزمان این دو دارو دارای اثرات سینرژیستیک (تقویت کننده) با یکدیگر هستند.
قبل از اینکه شروع به مصرف ماینوکسیدیل نمایید بایستی به این نکته توجه نمایید که ممکن است ۱۲ – ۹ ماه طول بکشد تا شما اثرات مفید آنرا بر موهایتان ملاحظه نمایید و در ضمن برای حفظ اثر این دارو مصرف آن بایستی استمرار داشته باشد درغیر اینصورت موهای درآمده در عرض مدت ۳ – ۲ ماه مجدداً دچار ریزش شده و از دست خواهند رفت. حتی اگر فرد برای سالها از این دارو استفاده کرده باشد. همانطور که گفته شد محلول موضعی ماینوکسیدیل در بهترین شرایط و با حداکثر کارایی فقط موجب تأخیر و یا کاهش سرعت ریزش موها می گردد.

طرزمصرف محلول ماینوکسیدیل از اهمیت زیادی برخوردار است:

محلول بایستی برروی پوست تمیز و خشک بآرامی مالیده شده (ماساژملایم) و حداقل ۴ ساعت قبل و بعد از آن نبایستی موها شسته شوند. پس ازمالیدن دارو سشوارزدن موها ممنوع است. مقدار مصرف ۶۰ – ۳۰ قطره صبح و شب است. مصرف یک نوبت در روز ماینوکسیدیل عمدتاً بی فایده است. برای بروز اثرات مثبت محلول ماینوکسیدیل حداقل ۶-۴ ماه استعمال مداوم آن لازم بوده و حداکثر اثر آن ۱۲ ماه بعد از شروع درمان آشکار می گردد. در اوایل درمان ممکن است ریزش موها ظاهراً بدترشود که اهمیتی ندارد و بتدریج اثرات مفید آن آشکارمی گردد. نتایج درمانی محلول ماینوکسیدیل در ریزش موی فرق و بالای سر بیشتر از طاسی در جلوی سر و خط رویش مو می باشد در حالیکه قسمت های اخیر از نظر ظاهری و اجتماعی از اهمیت بیشتری برای فرد و اطرافیان وی برخوردارهستند. محلول ماینوکسیدیل درنواحی که اصلاً مو وجود نداردکاری انجام نمی دهد. ماینوکسیدیل درریزش موی خانم ها (که معمولاً بصورت پراکنده و منتشرمی باشد) نیز بسیار مؤثر است. هر چقدر فرد جوان تر، تعداد موهای کرکی اش بیشتر و اگرزمان طاسی کمتراز ده سال باشد اثرمحلول ماینوکسیدیل بیشترمی گردد.

عوارض جانبی محلول ماینوکسیدیل:

عمدتاً در پوست بوده و بیشتر بدلیل وجود پروپیلن گلیکول در محلول ماینوکسیدیل اتفاق می افتند. این عوارض عبارتند از خشکی پوست، پوسته ریزی، خارش و قرمزی پوست. اخیراً شکل کف ( Foam ) ماینوکسیدیل هم به بازار آمده است که این عوارض جانبی را ندارد. گاهی هم این محلول باعث افزایش رشد موها در صورت و مناطق دیگر بدن می شود که بیشتر در خانم ها رخ داده ولی اهمیتی ندارد زیرا خودش خوب می شود. به نظر مؤلف بهتر است ماینوکسیدیل در زمان حاملگی استفاده نشود.
همانطورکه گفته شد ۳-۲ ماه پس ازقطع مصرف ماینوکسیدیل اثرات مثبت درمانی آن بتدریج از بین رفته و وضعیت موهای فرد به حالت اول بازمی گردد به عبارت دیگربرای برای حفظ اثرات آن بایستی مصرف دارو را تا آخر عمرادامه داد. درصورتیکه فرد می خواهد اقدام به کاشت موی طبیعی نماید بایستی استعمال ماینوکسیدیل را از چند هفته قبل از عمل قطع نموده زیرا این دارو عروق خونی را گشادکرده و لذا احتمال خونریزی در حین عمل را افزایش می دهد و حدود ۲ هفته بعد از عمل مصرف آن را از سرگیرد. رعایت این پریود زمانی موجب می گرددکه از ریزش موقتی موهای اطراف منطقه کاشت (که بدلیل شوک ناشی از عمل است) تا حدزیادی ممانعت بعمل آید.

ماینوکسیدیل در خانم ها

اگر چه مطالعات اولیه در مورد این دارو برای طاسی در آقایان بوده است ولی مطالعات بعدی نشان داده است که اثرات ضد طاسی ماینوکسیدیل در خانم ها حتی از آقایان هم بیشتر است و علت آن این است که طاسی در خانم ها دارای طرح گسترده (دیفیوز) است و برخلاف آقایان پوست سر کاملاً طاس و بدون مو نشده ولذا همیشه مقداری مو در پوست سر خانم های طاس هست تا ماینوکسیدیل بتواند اثر کند. موقتی بودن اثرات ماینوکسیدیل و لزوم مصرف همیشگی آن درخانم ها نیز مثل آقایان است و در ضمن مانند آقایان این دارو در خانم ها هم برای موهای خیلی ضعیف و کم جان (مانند خانم های خیلی مسن که یائسه شده اند) دارای اثر خاصی نمی باشد.
یکی از مشکلات در رابطه با استعمال محلول موضعی ماینوکسیدیل بروز تحریک و خارش پوست سر (درماتیت تماسی) است که درصورت استفاده از فرم « کامپاند Compound » دارو بیشتر رخ می دهد (فرم کامپاند ماینوکسیدیل دارای مختصری تره تینوین Tretinoin است که باعث افزیش جذب پوستی دارو و تأثیر بیشتر آن می گردد ولی در همین راستا عوارض جانبی آن را هم بیشتر می کند. اگرچه غلظت ۵ درصد ماینوکسیدیل مؤثرتر است ولی چون نسبت به غلظت ۲ درصد دارای پروپیلن گلیکول بیشتری است لذا چسبناک تر بوده و این موضوع استفاده از آن را برای خانم ها در طول روز مشکل می سازد و لذا بهتر است که برای وعده صبح از غلظت ۲ درصد وبرای وعده شب از غلظت ۵ درصد مصرف شود.
عوارض جانبی ماینوکسیدیل در خانم ها مختصری با آقایان متفاوت هستند. شیوع تحریک و خارش پوست (درماتیت تماسی) ناشی از استعمال ماینوکسیدیل در خانم ها بیشتر از آقایان است. میزان بروز موهای زائد صورت نیز در خانم ها بالاتر از آقایان می باشد البته این موها با قطع دارو به مرور زمان برطرف می شوند ولی وجود آنها یک مسئله واقعاً ناراحت کننده برای شخص است. در صورتیکه در هنگام مصرف دارو مواظب باشیم که قطرات دارو روی شقیقه ها و پیشانی نریزند این مشکل کمتر اتفاق می افتد ولی از بروز آن بطور کامل ممانعت نمی نماید.یکی دیگر از عوارض جانبی این محلول سرگیجه و کاهش فشارخون است که در برخی خانم ها اتفاق می افتد.

زاندروکس XANDROX دارویی دیگری است که برای افزایش رشد مو و درمان ریزش مو استفاده می شوند. ماده اصلی داروی زاندروکس XANDROX همان مینوکسیدیل است و بر خلاف تمام تبلیغات اینترنتی که این محلول ( دارو ) را معجزه پرشکی اعلام می کنند تفاوت چندانی با مینوکسیدیل ندارد زاندروکس از موارد ذیل تشکیل شده است:
– MINOXIDIL RETINOIC KETOCONAZOLE اسید AZELAIC مزایای MINOXIDIL یک محرک رشد مجدد مو می باشد که نتایج آن تثبیت شده است .


نکاتی که در هنگام مصرف زاندروکس باید رعایت گردد :
۱- از تماس محلول با چشم و دهان خودداری فرمایید
۲- هرگز برای جای دیگر بدن استفاده نکنید .
۳- بیش از مقدار توصیه شده استفاده نکنید .
۴- پس از استعمال حتما دستها را بشویید .
۵- استفاده محلول برای سنین زیر ۱۸ سال توصیه نمی شود .
۶- برای خانمهای حامله و خانمهایی که در مرحل اولیه حاملگی هستند توصیه نمی شود . اگر ریزش موی خود مطمئن نیستید استفاده از زاندروکس توصیه نمی گردد
۷- اگر به تازگی ریزش موی شما شروع شده استفاده از زاندروکس توصیه نمی شود .
۸- زاندروکس بر روی ریزش ارثی تاثیر ندارد .
۹- اگر پوست حساس دارید و یا لکه های قرمز و حساسیتهای پوستی دارید استفاده از زاندروکس تا درمان آن حساسیت توصیه نمی شود .
۱۰- از تابش مستقیم خورشید بر روی پوست سر و خود محلول جلوگیری می کند .

موارد منع مصرف زاندروکس :

موارد منع مصرف شامل تمام موارد منع مصرف مینوکسیدیل و همچنین موارد زیر است :
عموما خارش و قرمزی محسوس بر روی پوست سر ایجاد می گردد . اگر این خاصیت ادامه پیدا کند . حتما با پزشک مشورت نمایید .
در صورت تماس با چشم فورا با آب شستشو دهید .
اگر شما آلرژی و یا حساسیت به خصوصی دارید در مصرف زاندروکس حتما با پزشک مشورت نمایید .
در موارد عارض شده زیر مصرف دارو را قطع کرده و حتما به پزشک مراجعه فرمایید .
۱- درد سینه ۲- طپش قلب ۳- غش کردن ۴- افزایش وزن ناگهانی ۵- ضخامت موهای صورت ۶- قرمزی و حساسیت طولانی مدت پوست سر

داروی دیگر:

قرص فیناستراید (Propecia) به مقدار یک میلی گرم درروز داروی دیگری است که فقط درآقایان قابل استفاده است. مکانیسم اثر فیناستراید مهار فعالیت آنزیم ۵ آلفارداکتاز در ریشه مو می باشد و لذا مصرف آن اثر قابل ملاحظه ای بر تستوسترون بدن ندارد. متعاقب مصرف فیناستراید میزان دی هیدروتستوسترون تا حدود ۳/۲ کاهش پیداکرده در حالیکه تستوسترون تغییری نمی کند. تأثیرپذیری قرص فیناستراید در بهبود ریزش مو در فرق سر بیشتر از جلوی سر و خط رویش مو بوده و نیز مصرف فیناستراید منجر به رشد موهای ضخیم و بلندمی گردد . اثر درمانی قرص فیناستراید حدود ۶ – ۳ ماه پس ازشروع دارو مشخص شده و یکسال بعد به حداکثر خود می رسد. این اثرات در طی سال دوم درمان ثابت مانده و یا کمی کاهش پیدا می کنند. قرص فیناستراید بی خطر بوده و عوارض جانبی آن خفیف، اندک و اکثراً قابل برگشت می باشند.

این عوارض عمدتاً مربوط به کاهش خفیف دراعمال جنسی مردانه (مانند کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ وکاهش حجم منی) بوده و اهمیتی ندارند زیرا اولاً با ادامه درمان بتدریج ناپدید شده و ثانیاً درصورت قطع درمان نیز ظرف مدت کوتاهی ازبین می روند. درارتباط با قرص فیناستراید هیچگونه تداخل دارویی و یا آثار سؤ برکبد، کلیه، مغزاستخوان، چربی خون و تعداد اسپرم ها مشاهده نشده است. استفاده از قرص فیناستراید در خانم ها ممنوع است. همچنین خانم های حامله نبایستی تماس پوستی با قرص فیناستراید داشته باشند (مثلاً نباید با دست خود دارو را به شوهرشان بدهند). نظر به اینکه مصرف فیناستراید موجب اختلال در اندازه گیری یک ماده مربوط به تشخیص سرطان پروستات در آزمایش خون می گردد لذا فرد مصرف کننده فیناستراید در صورت مراجعه به پزشک بایستی استعمال این قرص را به ایشان اطلاع دهد. درصورتی که فرد درحال مصرف قرص فیناستراید قصد بچه دارشدن داردبهتر است بطور موقت مصرف آن را قطع نماید. البته درمورد این مطلب توافق نظر وجود ندارد.

اثرات مثبت درمانی فیناستراید و ماینوکسیدیل باقطع مصرف آنها در عرض چند ماه از دست رفته و ریزش موهای فرد دقیقاً به وضعیت اولیه یعنی حالت قبل از مصرف دارو بازمی گردد. توجه داشته باشید که با قطع مصرف این داروها ریزش موها تشدید نمی گردد بلکه موهایی که تحت اثر این داروها حفظ شده و یا ضخیم تر شده بوده اند بدلیل قطع دارو به تدریج به وضعیت اولیه خود درآمده و تحت تاثیر فرآیند طاسی مردانه دوباره دچار ضعیف شدگی و در نهایت ریزش می شوند.

علیرغم موقتی بودن اثرات مثبت داروهای فوق و مشکلات مصرف آنها، متخصصین پوست غالباً توصیه می کنندکه این داروها در کنار کاشت موی طبیعی برای چند سال (وگاهی همه عمر) استفاده شوند. علت این است که معمولاً بهترین نتیجه کاشت مو برای طاسی مناطق جلو و قله سر بوجود آمده و نیز بالاترین نتیجه مصرف این داروها برای طاسی منطقه ورتکس (پشت سر) حاصل می گردد لذا منطقی است که نتیجه بگیریم مصرف همزمان این داروها با کاشت مو نتایج مفید پیوند مو را فوق العاده تشدید نموده و رضایتمندی بیمار و پزشک را افزایش می دهد.

لیست مکمل ها

شیوه زندگی خود را تغییر دهید، هر روز مکمل های زیر را بخورید چون در افزایش رشد مو مؤثر است:

* ویتامین B کمپلکس ــ ۵۰mg ویتامین های B مهم (شامل فولیت، بیوتین و اینوزیتول)

* ویتامین B6 ــ ۵۰mg

* ویتامین C همراه بیوفلاونویدها ــ ۱تا ۲ گرم در روز

* ویتامین E، به میزان ۴۰۰ تا ۸۰۰ Iu

* بتاکاروتن ۱۰۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ Iu در روز

* توصیه در خوردن منیزیم، سولفور، روی (برای مصرف این مواد حتماً با یک متخصص مشورت کنید.)

* سیلیکا ــ ۳۰۰mg در روز

* انواع گیاه گزنه ۲۵۰mg سه بار در روز

* روغن دانه کتان یک قرص