هر دوربینی اعم از دیجیتال یا آنالوگ فارغ از اینکه جزو جدیدترین مدل های روز باشد یا از اولین مدل های ساخته شده ؛چیزی جزجعبه ای برای ثبت نور نیست که در یک سوی آن لنز و در سوی دیگر آن فیلم حساس به نور یا سنسور دیجیتال قرار دارد. نور از طریق دریچه ای که در لنز  قرار دارد(دیافراگم) وارد دوربین می شود و بعد از مدت زمان معینی- که سرعت شاتر نامیده می شود – تصویر بر روی فیلم یا سنسور ثبت می شود. این فرآیند نورسنجی نامیده می شود. مثلث عکاسی یک عکس خوب ترکیبی از سه فاکتور مهم است : دیافراگم ، سرعت شاتر و ایزو. این سه فاکتور مهم همواره سه ضلع سازنده ی یک عکس بوده اند. در عکس زیر چگونگی کار دیافراگم، سرعت شاتر و ISO در عکاسی برای یک عکاس آماتور توضیح داده شده است.

photography-shutter-speed-aperture-iso-cheat-sheet-chart-fotoblog-hamburg-daniel-peters

دیافراگم

Aperture، روزنه و یا منفذی است که اندازه آن توسط تیغه های دیافراگم در لنز کنترل میشود. دیافراگم یک سوراخ درون لنز است که اجازه می دهد نور لنز عبور کند و مقدار نوردهی و عمق میدان را کنترل می کند. حرف ( f ) از Focal length می آید که سایز دیافراگم را به شما می گوید و بر اساس یک فرمولی تایین می شود که یاد گیری آن برای شما ضروری نیست. مهمترین وظیفه ی این روزنه، کنترل میزان نور عبوری از لنز به سنسور است. در محاورات و گفتگوهای غیر رسمی و بعضاً رسمی در ایران، به این حفره به اشتباه!، دیافراگم (یا حتی “دیاف”!) گفته میشود. نام این حفره Aperture و نام سیستم تیغه های دوار، Diaphragm است. در محافل و متون انگلیسی به هیچ عنوان برای این حفره، واژه ی دیافراگم یا دیاف استفاده نمیشود. دهانه دیافراگم، در واقع اندازه پنجره است. هرچه اندازه آن بزرگتر باشد در نتیجه نور بیشتری وارد و اتاق روشن‌تر می‌شود.

f/2 نسبت به f/4 چهار برابر نور بیشتر وارد لنز میکند
اندازه ی تغییر دیافراگم مثل ISO یا شاتر بر اساس یک نظم ثابت تغییر نمیکند. دیافراگم را بر مبنای f – stop اندازه گیری میکنند. روی دوربینتان حرف (f) یا ( /f ) را میبینید که جلوی آن یک عدد نوشته شده است. این عدد نشان میدهد که چه مقدار در نهایت دیافراگم شما باز می شود. هرچه عدد کمتر باشد، دیافراگم باز تر میشود و هرچه دیافراگم باز تر شود عمق میدان کمتر میشود.
شاید باید برای شروع، این اعداد را حفظ کنید تا یاد بگیرید :
 f/ 1.4 – f/2 – f/ 2.8 – f/ 4 – f/ 5.6 – f/ 8 – f/ 11 – f/ 16 – f/22

سرعت شاتر، مدت زمانی است که درهای پنجره باز مانده‌ باشند. هرچه این درها مدت بیشتری باز بمانند در نتیجه نور بیشتری وارد اتاق می‌شود. اکنون تصور کنید که شما داخل اتاق نشسته‌اید و عینک آفتابی به چشم زده‌اید. با زدن عینک، چشم‌هایتان دیگر به مقدار نوری که وارد اتاق می‌شود حساسیتی نشان نخواهد داد. در این شرایط چشمان شما مانند ایزو پایین عمل می‌کند. روش‌های زیادی برای افزایش ورود میزان نور به داخل اتاق وجود دارند. برای مثال، می‌توان درهای پنجره را به مدت زیادتری باز نگه ‌داشت که این عمل در دوربین با بالا بردن سرعت شاتر اتفاق می‌افتد، یا اینکه می‌توان اندازه پنجره را بزرگ‌تر کرد که این اقدام مانند افزایش دهانه دیافراگم است. آخر اینکه می‌توان عینک آفتابی را به طور کامل از روی چشم برداشت، به این معنی که میزان حساسیت ایزو را بالا برد. با تغییر هر یک از عناصر گفته شده نه تنها میزان نوردهی تغییر پیدا می‌کند بلکه هر یک از عناصر بر دیگری نیز تاثیر می‌گذارد و موجب تغییرات آن نیز خواهد شد. یکی از خصوصیات خوب دوربین‌های دیجیتالی این است که بدون پرداخت هزینه فیلم و چاپ عکس‌ها می‌توان از آن‌ها برای یادگیری میزان نوردهی استفاده کرد. در حال حاضر در دوربین‌های دیجیتالی مودهای نیمه اتوماتیکی مانند اولویت شاتر یا اولویت دیافراگم وجود دارند که می‌توان دوربین را روی یکی از آن‌ها تنظیم کرد. در این شماره و شماره آینده مختصری در خصوص سه عنصر ایزو، سرعت شاتر و دیافراگم و نقش آن‌ها در مثلث نوردهی توضیحاتی ارایه خواهد شد. با کمتر از این سرعت‌ به سختی می‌توان عکس گرفت و به دلیل لرزش‌های ایجاد شده در دوربین عکس تار خواهد شد.

حساسیت به نور (سنسور یا فیلم) :ISO

آخرین ضلع این مثلث ایزو است. فارغ از اینکه از دوربین آنالوگ یا دیجیتال استفاده می کنید، اندازه ی ایزو تاثیر مستقیمی بر روی ترکیب شاتر و دیافراگمی که انتخاب کرده اید؛ می گذارد . برای اینکه تاثیر ایزو را در عکس گرفتن بهتر متوجه شوید ، تصور کنید که ایزو یک زنبور کارگر است ، در اینصورت وقتی  ایزو دوربین را ۱۰۰ قرار می دهیم ، مشابه این است که ۱۰۰ زنبور کارگر دارید. و اگر ایزو بر روی ۲۰۰ باشد، ۲۰۰ زنبور کارگر دارید. وظیفه ی این زنبورهای کارگر این است که نورهایی که از طریق لنز می آیند را جمع کند و یک تصویر بسازد. اگر دو دوربین هر دو با دیافراگم های ۵.۶ داشته باشیم تا میزان نور وارد شده از طریق لنز یکسان باشد؛ کدام دوربین سریعتر عکس می گیرد؟ طبیعتا دوربینی که ۲۰۰ زنبور کارگر دارد!

ایزو و سرعت شاتر : چگونه ایزو و سرعت شاتر به یکدیگر مرتبط می شوند ؟ فرض کنیم  عکسی که مدنظر ماست یک گل در یک روز ابری است. به یاد داشته باشید  که دوربین شما بر روی ایزوی ۲۰۰ قرار دارد و دوربین دوم بر روی ایزوی ۱۰۰ ؛ هر دو دوربین دیافراگم ۵.۶ دارند.وقتی شما دوربین را بر روی سرعت شاتر مناسب برای عکاسی قرار می دهید، دوربین اول سرعت شاتر ۱/۲۵۰ را نشان می دهد، این در حالی ست که دوربین دوم سرعت شاتر ۱/۱۲۵ ( یعنی زمان نوردهی طولانی تری ) را نشان می دهد.علت امر این است که ۲۰۰ زنبورهای کارگر شما به نصف زمان  ۱۰۰ زنیور کارگر دوربین دوم برای ایجاد تصویر نیازمندند. وقتی شما ایزو را از ۱۰۰ به ۲۰۰ تغییر می دهید ، سرعت شاتر از ۱/۱۲۵ به ۱/۲۵۰  یا ۱/۱۶۰ به ۱/۳۲۰ تغییر می کند. البته این سرعت شاترها فرضی هستند و بدون شناخت سوژه، سخت است که سرعت شاتر را تعیین کنیم؛ اما یک نکته را مطمئنا می دانیم که هر سرعت شاتری که داریم نزدیک به نصف سرعت شاتر قبلی است. زمانی که ایزو را  از ۱۰۰ به ۲۰۰ افزایش می دهیم ، در واقع زمان انجام کار را به نصف کاهش می دهیم. سرعت شاتر به شما می گوید : تغییر از ۱/۱۲۵ به ۱/۲۵۰ یعنی زمان نوردهی را نصف کردن. بنابراین وقتی  ایزوی دوربین را بر روی ۴۰۰ قرار می دهید در واقع از ۱/۱۲۵ به ۱/۲۵۰ وسرانجام به ۱/۵۰۰ میرسید. در واقع همانطورکه هر بار نصف شدن زمان شاتر یک پله کاهش محسوب می شود، تغییر سرعت شاتر از ۱۰۰ به ۲۰۰ و در نهایت ۴۰۰ نیز یک پله افزایش محسوب می شود. (افزایش تعداد زنبورهای کارگر)