در حالی که بارداری ممکن است اولین چیزی باشد که وقتی عادت ماهیانه به تاخیر می افتد به ذهن خطور کند. اما قویا به استحضار شما دوستداران مجله وزین علمی، هنری، تاریخی و سرگرمی www.weare.ir می رساند که بارداری به هیچ وجه تنها دلیل به تاخیر افتادن  قاعدگی نمی باشد. عوامل بسیاری در اختلال سیکل قاعدگی یک زن دخیل می باشند. این مقاله از دیدی کاملا علمی این مقوله مهم را مورد بررسی قرار می دهد. لازم به ذکر است که  به گفته برخی متخصصان بیماری‌های زنان، قاعدگی‌های نامنظم به تأخیراتی گفته می‌شود که بیش از ۳۵ روز و دو بار در سال طی دوره‌های پریود زنان دیده شود بنابراین، تأخیرات قاعدگی حتی تا ۳۵ روز جزو ملاک‌های نامنظم بودن پریود حساب نمی‌شود.

خانم و دکتر

چرخه قاعدگی توسط سیستم غدد درون ریز (endocrine system) که باعث ترشح هورمون هایی از قبیل هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون در بدن می شود، تنظیم می گردد. این هورمون ها نقش کلیدی در تمام مراحل چرخه قاعدگی بازی می کنند، باعث بلوغ تخمک (ovum) و در نهایت ترشح به درون رحم می شوند.

اما بسیاری از اختلالات متفاوت می تواند منجر به عدم تعادل هورمونی و تاخیر در عادت ماهیانه شوند. از جمله این اختلالات می توان به  کم کاری تیروئید ، پرکاری تیروئید، آدنوم هیپوفیز ( تومور غیر سرطانی غده هیپوفیز ) و نارسایی آدرنال ( وضعیتی که در آن غدد آدرنال مقدار کافی از هورمون های خاص تولید نمی کنند ) اشاره کرد.

فشار روحی و یا فیزیکی نیز می تواند تخمک گذاری و درنتیجه عادت ماهیانه را به تاخیر بیاندازد. استرس شدید باعث کاهش میزان هورمون آزادکننده گنادوتروپین ( GNRH) می شود. مقدار مناسب از GnRH -که کنترل آزادسازی هورمون هایی مانند هورمون محرک فولیکول ( FSH ) و استروژن را به عهده دارد – برای تخمک گذاری لازم است. بنابراین ،استرس در هفته های نزدیک به تخمک گذاری، می تواند عادت ماهیانه را به تاخیر بیاندازد. استرس متداول‌ترین علت بر هم خوردن نظم عادت‌ماهیانه است. کورتیزول که هورمون استرس است، تاثیری مستقیم بر میزان تولید هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون در بدن دارد. اگر میزان بالایی کورتیزول در جریان خونتان وجود داشته باشد، زمان و میزان جریان چرخه ماهیانه شما تغییر خواهد کرد.

زنانی که در فعالیت های جسمانی و ورزشی شدید شرکت می کنند ممکن است تاخیر در چرخه قاعدگی را تجربه کنند و یا ممکن است اصلا به پریود خود نرسند – یک بیماری که تحت عنوان  آمنوره۱ شناخته می شود. کارشناسان چند نظریه که چرا فعالیت بدنی شدید چرخه قاعدگی را مختل می کند، مطرح می کنند اعم از درصد پایین چربی بدن تا تغذیه پایین و کاهش وزن سریع . بدن برای قاعده شدن به انرژی نیاز دارد. اگر میزان بالایی از انرژی‌تان را در باشگاه و از طریق ورزش می‌سوزانید، چیز دیگری برای بدنتان باقی نمی‌ماند که در جریان عادت‌ماهیانه مصرف کند.

این نظریه های مشابه ممکن است در توضیح اینکه چرا برخی از شرایط پزشکی – مانند بی اشتهایی، چاقی و سندرم تخمدان پلی کیستیک۲ (PCOS) می تواند عادت ماهیانه را به تاخیر بیاندازد، نیز کمک کنند.

برخی از داروها و یا درمان های پزشکی ، شامل شیمی درمانی و اشعه ، همچنین می توانند قاعدگی را به تاخیر بیاندازد. و برخی از داروها – از جمله باربیتورات ها ( آرام بخش) ، کورتیکواستروئیدها ، قرصهای ضد بارداری خوراکی ( قرصهای جلوگیری از بارداری ) و آرام بخش های خاص – همچنین باعث برهم زدن چرخه قاعدگی می شوند. مصرف بالای الکل می‌تواند موجب آسیب رسیدن به کبد شود و در عملکرد آن برای متابولیزه هورمون‌های زنانه اخلال ایجاد می‌کند.

برحسب علت نامنظم شدن عادت‌ماهیانه شما، کار زیادی نمی‌توانید برای آن انجام دهید. درمورد علائمی که دارید و وضعیت عادت‌ماهیانه‌تان برای پزشکتان توضیح دهید. دکترتان ممکن است یک برنامه درمانی برایتان تجویز کند که شامل داروهای ضدبارداری هورمونی یا مکمل‌های دارویی (هر دو آنها می‌تواند به منظم کردن عادت‌ماهیانه کمک کند و سطح هورمون‌های را متوازن نگه دارد)، فعالیت‌های کاهنده استرس، تغییر در رژیم‌غذایی و برنامه ورزشی باشد. اختلال‌های عملکرد هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید و مانند آن از راه انجام آزمایش‌های پزشکی مشخص می‌شود و می‌توان با دارو زمان و مقدار ترشح هورمون‌ها را تا حدود زیادی متوازن کرد. ممکن است اختلال کارکرد تخمدان‌ها سبب ایجاد بی‌نظمی شده باشد؛ این تشخیص هم با معاینه و بررسی سونوگرافی تائید یا رد می‌شود… اما علاوه بر اینها همانطور که ذکر نمودیم روحیات، فشارهای روانی و سبک زندگی یا شغل زنان هم در ایجاد اختلال دوره قاعدگی بی‌اثر نیست.

پاورقی


  1. قطع  دوران ماهانه  برای یک مدت  یا بیشتر آمنوره نامیده می شود. آمنوره اولیه در لغت مفهوم  نبود آن  تا سن ۱۶ سالگی است . آمنوره ثانویه به دوره ای گفته  می شود که شخص قبلا  دوران ماهانه  را کسب کرده و بعدا برای مدتی آن قطع می شود. اگر شما سالم بوده و از نظر جنسی نیز فعال باشید ، بارداری محتمل ترین دلیل برای قطع  قاعدگیتان است . به غیر از بارداری دلایل دیگری نیز برای توجیه آمنوره وجود دارد . آمنوره یک نشانه است نه بیماری و به ندرت در نتیجه یک شرایط جدی و خطرناک بوجود می آید . به هر حال ، ‌ندانستن دلیل آمنوره بسیار استرس زا است و مدت زمانی که تا اتفاق افتادن دوباره آن سپری می شود ، شاید به اندازه یک عمر به نظر برسد . البته زمانی که شما و پزشکتان به ریشه مشکل پی ببرید و به درمان اصولی و زیر بنایی بپردازید ، اغلب آمنوره برطرف می شود.
  2. سندرم تخمدان پلی کیستیک: این مشکل که مشکلی بسیار شایع است موجب می‌شود که کیست‌هایی در تخمدان ایجاد شود که در تخمک‌گذاری عادی ایجاد اخلال می‌کند. سایر علائم این مشکل رشد مو زائد، افزایش وزن، شوره سر و ناباروری است. این مشکلات شامل اندومتریوز، سرطان تخمدان و بیماری قلبی می‌شود.