لویی پاستور و پاستوریزه کردن

همه ی ما می دانیم اگر شیر تازه را برای مدتی نجوشانیم فاسد می شود، اما شیر جوشیده تا ساعتها نیز سالم می ماند.

شیر تازه دارای چندین نوع باکتری می باشد، به همین علت وقتی که در معرض هوا قرار می گیرد باکتری های موجود در آن خیلی زود تکثیر می شود، این باکتری ها سبب ترش شدن شیر می شوند، باکتریها از سه طریق وارد شیر می شوند:

۱- اگر شیر از گاو مریض دوشیده شود، مقداری باکتری دفع شده در داخل شیر می رود. میکروب بیماری سل از این طریق از گاو به انسان منتقل می شوند.

۲- ممکن است شخصی که شیر می دوشد دچار بیماری عفونی خاصی باشد، بنابراین احتمال می رود که به هنگام دوشیدن گاو، بیماری از انسان به گاو سرایت نموده و شیر آلوده شود.

۳- ممکن است آبی که برای شستن ظرف شیر یا پستان های گاو و یا گاومیش استفاده می شود، به میکروب آلود باشند.

باکتری هایی که به این سه روش به شیر منتقل می شوند خیلی سریع رشد نموده و سبب آلوده شدن شیر می گردد.

“لویی پاستور” کسی بود که به منظور جلوگیری و حفظ شیر از ترش شدن، روش بسیار موثری را کشف کرد، و این روش “پاستوریزه کردن” نام گرفت. شیر و کره ای که در بازار فروخته می شود ابتدا پاستوریزه می شود و سپس برای عرضه به بازار آماده می گردد.

در مراحل پاستوریزه کردن شیر، شراب، کره و … ابتدا تا درجه خاصی گرما داده می شود و سپس خیلی سریع سرد می کنند، این امر سبب می شود که باکتری های موجود در آن کشته شود.

شراب… که هیچی… بگذریم… ، اگر شیر را به مدت ۳۰ دقیقه در دمای ۶۳ درجه و یا مدت ۱۵ دقیقه در دمای ۷۲ درجه گرما و سپس سرد کنیم، باکتریهای موجود در آن از بین می روند. عمل پاستوریزه کردن شیر نه تنها از خراب شدن آن جلوگیری می کند بلکه باعث کشته شدن باکتریهای سل و سایر بیماری ها می شوند شیر پاستوریزه شده را می توان برای مدت طولانی تری بدون جوشاندن حفظ نمود.

البته این روزها در کشورهای پیشرفته برای پاستوریزه کردن از اشعه ی گاما و بتا نیز استفاده می شود، این اشعه ها هم مانند جوشاندن باکتریها ی موجود در شیر و سایر نوشیدنی ها را می کشند اما با صرف هزینه و انرژی و وقت به مراتب کمتر.