آتیلا (۴۰۵ تا ۴۵۳ میلادی)رهبر قوم هون بود که در زمان حیاتش بزرگ‌ترین امپراتوری را در اروپا، از رود اورال تا دانوب داشت. در زمان فرمانروایی اش وی یکی از مخوف‌ترین دشمنان امپراتوری‌های روم غربی و شرقی بود.چهار قرن پس از میلاد مسیح هونها که از سرزمینهاى بسیار دور در شرق (شمال چین) آمده بودند  آرام آرام در حال نفوذ به داخل شرق اروپا بودند. در ۴۰۶ میلادى آنها دیگر غیرقابل چشم پوشى نبوده و به دلیل قدرت جنگاورى بخش بزرگى از غرب دریاى خزر، شمال دریاى سیاه و بالکان امروزى را در تصرف گرفتند. اما آنها به دلیل فقدان رهبرى مقتدر تا ۴۳۳ براى روم خطرناک نبودند. ورود آتیلا به صحنه تاریخ در سال۴۳۳ ناگهان صحنه نبرد را تغییر داد. هونها اکنون با برنامه اقوام پرقدرت جنگل نشین، ژرمنى، ویزگوت، فرانک و بورگوندى را یکى پس از دیگرى از صحنه مبارزات اروپاى قرن پنجم حذف کردند.
آتیلا در آغاز به ایران حمله کرد و با شکست مواجه شد.آتیلا در ۴۳۶ بورگوند ها را در هم کوبید و در ۴۴۳ سراسر آلمان را گرفت. آتیلا که خود را بلاى آسمانى مى نامید تا آن روز هیچ شکستى نخورده بود وتنها حاضر شده بود از نابود کردن پایتخت امپراتورى روم شرقى بیزانس خوددارى کند. البته مردم بیزانس ۶۰هزار تالان طلا به او غرامت دادند وحاضر شدند خراجگذار وى باقى بمانند. در این زمان امپراتورى هونها از قفقاز تا کوههاى آلپ وسعت داشت و طى ۳دهه آتیلا قدرتى را ایجاد کرد که به تنهایى از امپراتورى دو تکه شده روم و امپراتورى ایران بزرگتر شده بود. «روم ضعیف شده» مى دانست قادر به جلوگیرى از سقوط فرانسه (گل) به تنهایى نیست بنابراین از اقوام شمالى اروپا نظیر فرانکها، ویزگوتها و بورگوندى ها کمک خواست. این اقوام نیز اگرچه تا آن زمان دشمن روم بودند اما اکنون به خوبى مى دانستند که سرنوشت غرب اروپا به این نبرد بستگى دارد.

آتیلا
در ۴۵۱میلادى آسیوس فرمانده رومى با سپاه بزرگى از نیروهاى اروپایى در دشت شان (شالوئیک) در شمال فرانسه در انتظار آتیلا ماند. آتیلا که از تصرف اورلئان ناامید نشد به مصاف با این نیروى بسیار عظیم رفت. نبرد بین دونیرو مدتى ادامه یافت و على رغم کشته هاى بسیار زیاد از طرفین نتیجه قطعى حاصل نشد. اگرچه برنده واقعى متحدین اروپایى بودند چرا که براى اولین بار توانستند نیروهاى آتیلا را متوقف کنند. آتیلا پس از دریافت این ضربه دیگر نتوانست در غرب پیشروى کند اگرچه روم غربى نیز در سال بعد غرامتى سنگین به آتیلا داد تا او به روم حمله نکند و سردار خونخوار هون نیز موقتاً از توسعه امپراتورى عظیم خود دست کشید و به تجدید قوا پرداخت.
مرگ آتیلا
آتیلا على رغم خوى وحشى و خونخوارش فوق العاده سیاستمدار بود و در فرماندهى نظامى نیز در بین اقوام وحشى تنها با مردانى چون چنگیز و تیمور قابل قیاس است. مرگ او در ۴۵۳ به دست یک دختر به اسارت گرفته شده دنیا را از شر او نجات داد در غیر این صورت بدون شک او دوسال بعد براى گرفتن غرب و جنوب غرب اروپا اقدام مى کرد. حال آنکه با مرگ وى پسران بى کفایتش (خوشبختانه) کل امپراتورى او را در یک دهه به باد دادند.
اهمیت نبرد شالون
آتیلا ظرف ۲۰سال غرب روسیه امروزى و سرزمینهایى که امروز لهستان، مجارستان، اتریش، آلمان، شرق فرانسه، صربستان، کرواسى، اکراین، دانمارک، جمهوریهاى بالتیک، رومانى و بلاروس خوانده مى شود را تصرف کرد و براى اطاعت کامل اروپا تنها به یک پیروزى بزرگ دیگر در غرب نیاز داشت چرا که در شرق بیزانس (روم شرقى) قدرت او را پذیرفته بود. اگر در دشت شالون و اورلئان اتحاد بزرگ قبایل و دول اروپا شکل نگرفته بود بى شک آتیلا آبادى اى براى مردم اروپا باقى نمى گذاشت. آتیلا اگرچه از جنگجوترین سواران جنگى برخوردار بود اما ترکیب نیروهاى مدافع نیز اثر مناسبى داشت. پیاده نظام رومى در کنار سواران شمالى قدرت نظامى آتیلا را خنثى کرد. ۸۰۰سال بعد نیز شرق گرفتار فردى به نام چنگیزخان شد اما متأسفانه قادر به رخنه او و قومش نشد و صدها سال شرق در تسخیر این اقوام خطرناک باقى ماند.